Author :
Abstract
Güneşten farklı dalga boylarında yayılan enerji, yüzey özelliğine göre farklı oranlarda yansıtılır ve tutulur. Arazi örtüsü/arazi kullanımı durumuna göre yerden yansıyan enerji farklılaşır. Sanayi devrimi ile birlikte insanoğlunun doğaya müdahalesi giderek daha geniş alanlarda kendini göstermiştir. İnsanoğlunun Neolitik’ten itibaren başlayan yerleşme serüveni, günümüzde megaşehirler boyutuna ulaşmıştır. Yüzey örtüsünden büyük oranda arındırılarak yapay bir görünüme sahip şehirler, çevresine göre farklı yansıma ve yutulma değerlerine sahiptir. Literatürde şehir ısı adası olarak adlandırılan bu durum hem yersel meteoroloji istasyonları verileri ile hem de uydu görüntüleri üzerinden incelenmektedir. Uydu görüntüleri üzerinden yapılan çalışmalarda yaygın kullanılan yöntem Yer yüzey sıcaklığı (YYS)’nın hesaplanmasıdır. Bu çalışmada amaç; YYS hesabı kullanılarak Silifke ve Erdemli ilçe merkezlerinin çevresine göre sıcaklık durumunun incelenmesidir. 17.06.2019 ve 06.06.2021 tarihlerinde alınmış Landsat 8 uydu görüntülerinin yanı sıra Meteoroloji Genel Müdürlüğü (MGM) ’nden alınan saatlik hava ve toprak sıcaklık verileri kullanılmıştır. Sonuç olarak 2021 yılının 2019 yılına göre daha fazla YYS değerlerine sahip olduğu; Silifke’de YYS ve hava sıcaklığının Erdemli’de ise toprak sıcaklığının yüksek olduğu tespit edilmiştir. Her iki ilçe merkezi, genel olarak çevresine göre daha yüksek YYS değerine sahiptir. Yüzey sıcaklık farkının oluşmasında arazi örtüsü ve kullanımı, yapı malzemesi, kompaktlık, bakı, yükselti, şehir alanı genişliği vb. etkili olan faktörlerdir. Ayrıca içerisinden yüksek debili Göksu Nehri geçen Silifke’nin Erdemli’ye göre YYS ranj değerinin daha yüksek olduğu belirlenmiştir.
Keywords
Abstract
The energy emitted from the sun at different wavelengths is reflected and retained at different rates according to the surface feature. According to the land cover/land use situation, the energy reflected from the ground differs. With the industrial revolution, human intervention in nature covers increasingly wider areas. The settlement adventure of mankind, which started from the Neolithic, has reached the size of megacities today. Cities that have an artificial appearance by being largely free of surface cover have different reflection and absorption values according to their surroundings. This situation, which is called the urban heat island in the literature, is examined both by terrestrial meteorology stations data and satellite images. The commonly used method in studies on satellite images is the calculation of the Land surface temperature (LST). The aim of this study is the examination of the temperature situation according to the surroundings of Silifke and Erdemli district centers using LST calculation. In addition to Landsat 8 satellite images taken on 17.06.2019 and 06.06.2021, hourly weather and soil temperature data from the General Directorate of Meteorology (MGM) were used. As a result, it has been determined that 2021 has more LST values than 2019. While LYS and air temperature were higher in Silifke, it was determined that the soil temperature was higher in Erdemli. Both district centers generally have a higher YYS value than their surroundings. Land cover and use, building material, compactness, aspect, elevation, width of city area etc. in the formation of surface temperature difference are influencing factors. In addition, it was determined that the YYS range value of Silifke, through which the Göksu River with high flow passes, is higher than Erdemli.
Keywords
- Adiguzel, F., Cetin, M., Kaya, E., Simsek, M., Gungor, S., & Sert, E. B. (2020). Defining suitable areas for bioclimatic comfort for landscape planning and landscape management in Hatay, Turkey. Theoretical and Applied Climatology, 139(3), 1493-1503.
- Akyürek, Ö. (2020). Termal uzaktan algılama görüntüleri ile yüzey sıcaklıklarının belirlenmesi: Kocaeli örneği. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 6(2), 377-390.
- Aslan, N., & Koc-San, D. (2016). Analyis of relationship between urban heat island effect and land use/cover type using landsat 7 etm+ and landsat 8 oli images. International Archives of the Photogrammetry, Remote Sensing & Spatial Information Sciences, 41.
- Aslan, N., & Koc-San, D. (2016). Analysis of seasonal variation in urban heat island effect for West Mediterranean Region of Turkey using Landsat 8 OLI/TIRS data. 41st COSPAR Scientific Assembly, 41, A3-1.
- Atak, B.K., & Tonyaloğlu, E. E. (2020). Alan kullanım/arazi örtüsü ve bitki örtüsündeki değişimin arazi yüzey sıcaklığına etkisinin değerlendirilmesi: Aydın ili örneği. Turkish Journal of Forestry, 21(4), 489-497.
- Atalay, İ. (2006). Uygulamalı Klimatoloji. İzmir: Meta Basımevi.
- Atasoy, M. (2020). Assessing the impacts of land-use/land-cover change on the development of urban heat island effects. Environment, Development and Sustainability, 22(8), 7547-7557.
- Avdan, U., & Jovanovska, G. (2016). Algorithm for automated mapping of land surface temperature using LANDSAT 8 satellite data. Journal of sensors, 2016.
- Bilgen, S. İ. (2016). İstanbul için şehir ısı adası şiddetinin araştırılması ve azaltma stratejilerinin geliştirilmesi (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü İstanbul.
- Bornstein, R. D. (1968). Observations of the urban heat island effect in New York City. Journal of Applied Meteorology and Climatology, 7(4), 575-582.
- Corumluoglu, O., & Asri, I. (2015). The effect of urban heat island on Izmir’s city ecosystem and climate. Environmental Science and Pollution Research, 22(5), 3202-3211.
- Çelik, M. A. (2017). Split Window Yöntemi Kullanılarak Kireçtaşı ve Bazalt Üzerinde Yeryüzeyi Sıcaklıklarının (YYS) İncelenmesi. Marmara Coğrafya Dergisi, 0 (36) , 120-134.
- Çiçek, İ., & Doğan, U. (2005). Ankara’da Şehir Isı Adasının İncelenmesi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 3(1), 57-72.
- Das, D. N., Chakraborti, S., Saha, G., Banerjee, A., & Singh, D. (2020). Analysing the dynamic relationship of land surface temperature and landuse pattern: A city level analysis of two climatic regions in India. City and Environment Interactions, 8, 100046.
- Demirbaş, M. & Aydın, R. (2020). 21. Yüzyılın en büyük tehdidi: küresel iklim değişikliği. Ecological Life Sciences, 15 (4) , 163-179.
- Dihkan, M., Karsli, F., Guneroglu, N., & Guneroglu, A. (2018). Evaluation of urban heat island effect in Turkey. Arabian Journal of Geosciences, 11(8), 1-20.
- Erkek, E., Kalaycı, Ö., Başaran, N., Öner, A., Atun, R.,., LAMBA, H., Öner A., Çabuk, S.N., Uyguçgil, H. & Ağaçsapan, B. (2020). Biyoklimatik konfor ve arazi kullanımı arasındaki ilişkinin CBS ve UA teknikleri kullanılarak incelenmesi: İzmir İli Örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 20(1), 174-188.
- Ferrelli, F., Huamantinco Cisneros, M. A., Delgado, A. L., & Piccolo, M. C. (2018). Spatial and temporal analysis of the LST-NDVI relationship for the study of land cover changes and their contribution to urban planning in Monte Hermoso, Argentina; Universitat Autònoma de Barcelona; Documents d’Anàlisi Geogràfica, (64) 25-47.
- Guo, G., Zhou, X., Wu, Z., Xiao, R., & Chen, Y. (2016). Characterizing the impact of urban morphology heterogeneity on land surface temperature in Guangzhou, China. Environmental Modelling & Software, 84, 427-439.
- Heinemann, S., Siegmann, B., Thonfeld, F., Muro, J., Jedmowski, C., Kemna, A., ... & Rascher, U. (2020). Land Surface Temperature Retrieval for Agricultural Areas Using a Novel UAV Platform Equipped with a Thermal Infrared and Multispectral Sensor. Remote sensing, 12(7), 1075.
- Ibrahim, M., & Abu-Mallouh, H. (2018). Estimate land surface temperature in relation to land use types and geological formations using spectral remote sensing data in Northeast Jordan. Open Journal of Geology, 8(2), 174-185.
- IPCC, 2019: Climate Change and Land: an IPCC special report on climate change, desertification, land degradation, sustainable land management, food security, and greenhouse gas fluxes in terrestrial ecosystems [P.R. Shukla, J. Skea, E. Calvo Buendia, V. Masson-Delmotte, H.-O. Pörtner, D. C. Roberts, P. Zhai, R. Slade, S. Connors, R. van Diemen, M. Ferrat, E. Haughey, S. Luz, S. Neogi, M. Pathak, J. Petzold, J. Portugal Pereira, P. Vyas, E. Huntley, K. Kissick, M. Belkacemi, J. Malley, (eds.)]. In press.
- Karaca, M., Anteplioĝlu, Ü., & Karsan, H. (1995). Detection of urban heat island in Istanbul, Turkey. Il Nuovo Cimento C, 18(1), 49-55.
- Karakuş, C. B. (2019). The impact of land use/land cover (LULC) changes on land surface temperature in Sivas City Center and its surroundings and assessment of Urban Heat Island. Asia-Pacific Journal of Atmospheric Sciences, 55(4), 669-684.
- Kuşçu Şimşek, Ç. & Doğan, O. (2019). Investigation of Surface Temperature Differentiation of Fagus and Quercus Stands by Using Landsat Images. Cumhuriyet Science Journal, 40 (1) , 265-274.
- Küçükönder M., Karabulut M. & Çelik, M. A. (2014). Afşin-Elbistan termik santral çevresinde yer yüzeyi sıcaklıklarının değişimi. Coğrafyacılar Derneği Uluslararası Kongresi Bildiriler Kitabı s.445-452.
- Mercan, Ç. (2020). Yer yüzey sıcaklığının termal uzaktan algılama görüntüleri ile araştırılması: Muş ili örneği. Türkiye Uzaktan Algılama Dergisi, 2(2), 42-49.
- Mills, G. (2008). Luke Howard and the climate of London. Weather, 63(6), 153-157.
- NASA, (2021). Küresel yeryüzey sıcaklığı, Erişim Tarihi: 16.10.2021, https://earthobservatory.nasa.gov/global-maps/MOD_LSTD_M.
- Oğuz, H. (2017). Automated land surface temperature retrieval from Landsat 8 satellite imagery: A case study of Diyarbakır-Turkey. Turkish Journal of Forest Science, 1 (1), 33-43.
- Orhan, O. , Dadaser-celik, F. & Ekercin, S. (2019). Investigating land surface temperature changes using landsat-5 data and real-time infrared thermometer measurements at Konya closed basin in Turkey. International Journal of Engineering and Geosciences, 4 (1) , 16-27.
- Orhan, O. (2021). Mersin ilindeki kentsel büyümenin yer yüzey sıcaklığı üzerine etkisinin araştırılması. Geomatik, 6(1), 69-76.
- Özbilge, M.K., (2020). Şehir ısı adası ile yüzey ısı adası kavramları arasındaki farklar ve İstanbul örneği (Yayımlanmamış yüksek lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Özkök, M. K., Ezgi, T. O. K., Gündoğdu, H. M., & Demir, G. (2017). Arazi yüzey sıcaklığı farklılaşmalarının kentsel gelişim ve planlama süreçleri açısından uzaktan algılama verileri ile değerlendirilmesi: Çorlu/Çerkezköy/Ergene/Kapaklı alt bölgesi örneği. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi, 5(2), 69-79.
- Peng, X., Wu, W., Zheng, Y., Sun, J., Hu, T., & Wang, P. (2020). Correlation analysis of land surface temperature and topographic elements in Hangzhou, China. Scientific Reports, 10(1), 1-16.
- Polat, N. (2020). Mardin ilinde uzun yıllar yer yüzey sıcaklığı değişiminin incelenmesi. Türkiye Uzaktan Algılama Dergisi, 2(1), 10-15.
- Rousta, I., Sarif, M. O., Gupta, R. D., Olafsson, H., Ranagalage, M., Murayama, Y., ... & Mushore, T. D. (2018). Spatiotemporal analysis of land use/land cover and its effects on surface urban heat island using Landsat data: A case study of Metropolitan City Tehran (1988–2018). Sustainability, 10(12), 4433.
- Sert, E. B., Kaya, E., Adiguzel, F., Cetin, M., Gungor, S., Cetin, I. Z., & Dinc, Y. (2021). Effect of the surface temperature of surface materials on thermal comfort: a case study of Iskenderun (Hatay, Turkey). Theoretical and Applied Climatology, 144(1), 103-113.
- Soydan, O. (2020). Effects of landscape composition and patterns on land surface temperature: Urban heat island case study for Nigde, Turkey. Urban Climate, 34, 100688.
- Stewart, I. D. (2011). A systematic review and scientific critique of methodology in modern urban heat island literature. International Journal of Climatology, 31(2), 200-217.
- Sümer, Ö. , Alak, A. & Tekin, A. (2020). Antropojen ve antroposen kavramlarının tarihsel gelişimine yerbilimsel bir bakış. Türkiye Jeoloji Bülteni, 63 (1), 1-20.
- Şahin, M., Yıldız, B. , Şenkal, O. & Peştemalcı, V. (2014). Uydu verileri kullanılarak İzmir şehir merkezinin yer yüzey sıcaklığının tahmini. Süleyman Demirel Üniversitesi FenBilimleri Enstitüsü Dergisi, 15(1), 36
- Şekertekin, A. & Marangoz, A. M. (2019). Zonguldak metropolitan alanındaki arazi kullanımı arazi örtüsünün yer yüzey sıcaklığına etkisi. Geomatik, 4 (2) , 101-111.
- Şensoy S., Shahin L., Yılmaz E., Türkoğlu N., Çiçek İ., Darende V., Yazıcı B., (2017), Antalya yüzey ısı adası özelliklerinin uydu verileri ile analizi, III. Meteorolojik Uzaktan Algılama Sempozyumu, 16-19 Ekim,Antalya,Türkiye.ErişimTarihi:10.11.2021,https://www.mgm.gov.tr/FILES/iklim/yayinlar/2 017/17.pdf.
- Topuz, M., (2021 Haziran). Açık taş ocakları işletmelerinin yer yüzey sıcaklığına etkisi: Silifke-Erdemli arası örneği (tam metin), 2. İstanbul Uluslararası Coğrafya Kongresi Bildiri Özleri Kitabı, s.18-19. 17-2 Haziran 2021, İstanbul.
- TÜİK, (2021). Adrese DAYALI NÜFUS KAYIT SİSTEMİ SONUÇLArı, Erişim Tarihi: 24.11.2021, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Nufus-ve-Demografi-109.
- Türkeş, M., Sümer, U. M., & Çetiner, G. (2000). Küresel iklim değişikliği ve olası etkileri. çevre bakanlığı, birleşmiş milletler iklim değişikliği çerçeve sözleşmesi seminer notları (13 Nisan 2000, İstanbul Sanayi Odası), 7-24, ÇKÖK Gn. Md., Ankara.
- Türkyilmaz, M., Özelkan, E., & Karaman, M. (2020). Termal uydu görüntülerinden üretilen yer yüzeyi sıcaklığı ile hava sıcaklığı ilişkisinin değerlendirilmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (20), 932
- Uzun, M. (2020). Anthropogenic geomorphology in the Dilderesi basin (Gebze-Dilovası): Changes, dimensions and effects. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 41, 319-345.
- Weng, Q., Liu, H., Liang, B., & Lu, D. (2008). The spatial variations of urban land surface temperatures: pertinent factors, zoning effect, and seasonal variability. IEEE Journal of Selected Topics in Applied Earth Observations and Remote Sensing, 1(2), 154-166.
- Wang, J., Zhan, Q., & Xiao, Y. (2016). Identifying the local surface urban heat ısland through the morphology of the land surface temperature. ISPRS annals of photogrammetry, Remote Sensing & Spatial Information Sciences, 3(2).
- Wong, N. H., & Yu, C. (2005). Study of green areas and urban heat island in a tropical city. Habitat international, 29(3), 547-558.
- WHO (Dünya Sağlık Örgütü), Sıcak hava dalgaları, Erişim Tarihi: 16.10.2021, https://www.who.int/health- topics/heatwaves#tab=tab_1.
- Yalcin, T., & Yetemen, O. (2009). Local warming of groundwaters caused by the urban heat island effect in Istanbul, Turkey. Hydrogeology journal, 17(5), 1247-1255.
- Yamak, B. , Yağcı, Z. , Bilgilioğlu, B. B. & Çömert, R. (2021). Investigation of the effect of urbanization on land surface temperature example of Bursa. International Journal of Engineering and Geosciences, 6 (1) ,
- Zhou, B., Rybski, D., & Kropp, J. P. (2017). The role of city size and urban form in the surface urban heat island. Scientific reports, 7(1), 1-9.
