ÇOCUK EDEBİYATI VE TARİH İLİŞKİSİ BAĞLAMINDA MAVİSEL YENER’İN PİRİ REİS VE GÖBEKLİTEPE’DEKİ SIR ROMANININ İNCELENMESİ
Author :
Abstract
Çocuk edebiyatı eserlerinde tarihî olay, dönem ya da şahısların kullanımı konusunda genel olarak olumlu bir tutum gözlemlenmektedir. Çocuğun edebiyat sayesinde geçmiş ve gelecek arasında tüm zamanlarda mecazî anlamda seyahat edebilmesi, böylece dünyayı ve yaşamı daha iyi anlaması beklenir. Çocuklar için yazılmış tarihi konu alan edebî anlatılardaysa kültürün didaktik bir tutumla aktarılması ve eserin sanatsal yönünün ihmal edilmesi riski vardır. Bu nedenle eserin öncelikle çocuğu eğlendirmesi gerektiği yönündeki ilkenin kimi zaman öğreticilik kaygısıyla geri plana itildiği söylenebilir.
Tarih ve edebiyat ilişkisinde hedef kitle çocuklar olunca, tutumun daha didaktik olmasının beklenmesi genellikle olağan karşılanan bir durumdur. Oysa postmodern dönem de dahil olmak üzere edebiyat-tarih ilişkisi pek çok açıdan yeniden irdelenip kuramsal açıdan çeşitli şekillerde değerlendiriliyor olmasına rağmen, çocuk edebiyatı bağlamında nasıl ele alındığı hakkında yapılması gereken analizler ihmal edilmekte, sadece olumlu yönünün vurgulanması ile yetinilmektedir. Bu çalışmada, çocuk edebiyatı ve tarih ilişkisi Mavisel Yener’in Piri Reis ve Göbeklitepe’deki Sır adlı biyografik eseri örnek gösterilerek değerlendirilmiş, çocuk edebiyatının çocuğu sanat eseriyle karşılaştırırken eğlendirmek amacının tarihle ilişkili edebiyata nasıl yansıtılabileceği konusu tartışılmıştır. Mavisel Yener’in kitabında, edebî eserin sanatsal değeri ile eğitme misyonu arasında kurduğu ilişki incelenmiştir. Böylece çocuk edebiyatının eğitme ve eğlendirme arasındaki konumu hakkında bir örnek çalışma yapılarak doğruluğu tartışılmaksızın kabul edilen eğitme misyonu tartışmaya açılmıştır.
Keywords
Abstract
In children's literature, the use of historical events, periods or persons is generally considered positively. It is expected that the child will be able to travel metaphorically between the past and the future through literature at all times, hence better understanding in children about the world and life is expected. the risks are involved in the cultural transfer conveyed in a didactic manner and neglecting the artistic aspect in literary narratives about history for children. For this reason, the principle that the work should primarily entertain the child can be moved into the background from time to time with the anxiety of teaching.
As young readers are the target audience in the relationship between history and literature, it can be mentioned that the author's attitude is expected to be more didactic. The use of history in literature is re-examined in many ways and discussed as one of the important subjects of literature by researchers. However, in the context of children's literature, this subject is neglected and only the positive aspect is emphasized. In this study, the relationship between children's literature and history is evaluated by showing Mavisel Yener's biographical work Piri Reis ve Göbeklitepe'deki Sır as an example. It discusses how the aim of children's literature to entertain the child can be reflected in literature related to history. In Mavisel Yener's book, the relationship between the artistic value of a literary work and its educational mission has been examined. Thus, demonstration of the educational mission taken granted was opened to discuss by making a sample study about the position of children's literature between education and entertainment.
Keywords
- Lynch-Brown C. and Tomlinson C.M. (1999). Essentials of children literature, third edition, Allyn and Bacon.
- Carr, E. (1996). Tarih Nedir?. (M. G. Göktürk Çev.) İstanbul: İletişim Yayınları.
- Doğan, A. (2005). Tarihi roman ve tarihi romanlarda kadın sultanlar. Ankara: Yargı Yayınevi.
- Geçikli, K. (2016). Edebiyatta yeni tarihselcilik. Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 40(1), 173-188.
- Teo, Hsu-Ming (2015). History, the Holocaust and children’s historical fiction. Text Journal. Vol. 19/28, 1- 21.
- Jenkins, K. (1997). Tarihi yeniden düşünmek. (B. S. Şener Çev.) Ankara: Dost Kitabevi.
- Locke, J. (2004). Eğitim üzerine. (A. Uğur Çev.) İstanbul: Yeryüzü Yayınevi.
- Uslu, M. F. (2011). Greenblatt'ın yeni tarihselci eleştirisi. Kritik Dergisi, 1, 1-19.
- Xiaotang, L. (2021). An Introduction to new historicism, advances in social science. Education and Humanities Research, 543, 1075-1078.
- Yalçın Çelik, S. D. (2005). Yeni tarihselcilik kuramı ve Türk edebiyatında postmodern tarih romanlar. Ankara: Akçağ Yayınevi.
- Yener, M. (2020). Piri Reis ve Göbeklite’deki sır. Ankara: Bilgi Yayınevi Çocuk Kitaplığı.
