ÇOCUKLARI İLKOKUL BİRİNCİ SINIFA DEVAM EDEN EBEVEYNLERİN KİTAP OKUMA ALIŞKANLIKLARINA YÖNELİK BİR ANALİZ
Author :
Abstract
Okuma alışkanlığı insanın en önemli yaşam becerilerinin başında gelir. Bu pratiklik küçük yaşta kazanılan önemli bir beceridir. Okuma becerisini alışkanlığa dönüştüren bireyler bilginin verdiği güce ve nihayetinde de mutluluğa ulaşırlar. Bu çalışmada gelecek kuşakların yetişmesinde en büyük paya sahip olan ebeveynlerin kitap okuma alışkanlıklarına yönelik görüşlerini incelemek amaçlanmıştır. Söz konusu amaca ulaşmak için çalışma nitel bir araştırmadır ve veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2020-2021 öğretim yılında Kırıkkale il merkezinde, bir özel eğitim kurumunun ilkokul birinci sınıfına devam eden çocukların velileri oluşturmaktadır. Araştırmada 11 annenin ve 9 babanın görüşü alınmıştır. Araştırmada elde edilen veriler frekans değerleri alınarak tablolaştırılmıştır. Araştırmanın sonucunda elde edilen bulgular şöyle özetlenebilir: Katılımcıların büyük çoğunluğunun düzenli kitap okumasına karşın okuma alışkanlıklarının istenilen düzeyde olmadığı tespit edilmiştir. Hiç kitap okumayan ebeveynlerin kendi yaşantılarında kitap okuyan rol modellerin olmamasının da okuma alışkanlığının oluşmamasında belirleyici bir faktör olduğu söylenebilir. Katılımcılardan annelerin babalara göre daha çok kitap okuduğu bilgisine ulaşılmıştır. Ebeveynlerin kitaplık oluşturarak kitaplarının düzenli durmasını, zarar görmeden saklanmasını, çocuklarının aitlik hissiyatıyla kitapla arasında bir bağ kurmasını istedikleri ve aynı zamanda kitap okuma amaçlarının geleceğe yatırım olarak tercih etikleri bilgisine ulaşılmıştır. Ayrıca kitap okumanın bir öğrenme yolu olduğu, ebeveynlerin çocuklarına rol model olmak için kitap okudukları da ulaşılan kritik sonuçlardan birisi olarak kaydedilmiştir.
Keywords
Abstract
Reading habit is one of the most critical life skills of a person. This practicality is an important skill acquired at a young age. Individuals who transform their reading skills into a habit reach the power of knowledge and ultimately happiness. This study, it is aimed to examine the views of parents, who have the biggest share in the upbringing of future generations, about their reading habits. The study is qualitative research to achieve this aim, and data were collected through a semi-structured interview form. The research study group consists of the parents whose children are in the first grade of primary school in a private school in Kirikkale city center in the 2020-2021 academic year. In the study, the opinions of 11 mothers and 9 fathers were taken. The data obtained in the study were tabulated by taking frequency values. The findings obtained as a result of the research can be summarized as follows: Although the majority of the participants regularly read books, it was determined that their reading habits were not at the desired level. It can be said that the absence of role models who read books in the lives of parents who have never read books in their own lives is also a determining factor in the lack of reading habits. It was found that mothers read more books than fathers. It has been learned that the parents want their books to be organized, to be kept away from damages by creating a library, want to establish a bond with the book with the sense of belonging, and prefer their reading purposes as an investment future. In addition, it was recorded as one of the critical results that reading books is a way of learning and that they read books to be a role model.
Keywords
- Aksaçlıoğlu, A. G. ve Yılmaz, B. (2007). Öğrencilerin televizyon izlemeleri ve bilgisayar kullanmalarının okuma alışkanlıkları üzerine etkisi. Türk Kütüphaneciliği, 21(1), 3-28.
- Alpoğuz, D.U. (2014). Algılanan ana-baba tutumlarının ilköğretim öğrencilerinin okumaya yönelik tutumlarına ve Türkçe dersi akademik başarılarına etkisi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Kırşehir Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kırşehir.
- American Library Association (1978). Book reading and library usage: a study of habits and perceptions. New Jersey: ALA.
- Arseven, A. (1993). Alan araştırma yöntemi. Ankara: Gül Yayınları.
- Bandura, A. (1989). Human agency in social cognitive theory. merican psychologist,44(9), 1175.
- Cumhuriyet Gazetesi (C.G.). 16 Temmuz 1998, s.15.
- Çakmak, T. ve Yılmaz, B. (2009). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlığına hazırlık durumları üzerine bir araştırma: Hacettepe Üniversitesi Beytepe Anaokulu örneği Türk Kütüphaneciliği 23(3), 489-509.
- Çelebi, N., Güner, H., Taşçı, G. ve Korumaz, M. (2014). Neoliberal eğitim politikaları ve eğitimde fırsat eşitliği bağlamında uluslararası sınavların (PISA, TIMMS ve PIRLS) analizi. Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları Dergisi, 3(3), 33-75.
- Çelik, E. ve Tunçer, B. K. (2020). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin anne-babalarının okuma tutumları ile türkçe dersi akademik başarısı arasındaki Ilişki Ana Dili Eğitimi Dergisi 8(4), 1094-1114.
- Duman, B. ve Gökmen, T. (2018). Öğretmen adaylarının okumaya yönelik tutumlarının incelenmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 13-22.
- Doğanay, H. (2001) Halk kütüphanelerinin okuma alışkanlığındaki rolü ve önemi. Türk Kütüphaneciliği, 15, 40–44.
- Gönen, M., Öncü, E. ve Işıtan, S. (2004). İlköğretim 5. 6. ve 7. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlıklarının incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 2(164), 23-33.
- Gömleksiz, M.N. (2005). Geleceğin öğretmenlerinin kitap okumaya ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Elektronik Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(1), 11-13.
- Gürcan, H. İ. (1999). Okuma alışkanlığı ile kitap yayımcılığının kültürel iletişim ve teknolojisine bağlı sorunları karşısında Türkiye koşulları temelinde bir model önerisi (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
- İnan, D. D. (2005). İlköğretim I. kademe öğrencilerinin okuma alışkanlıklarının incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
- Kalita, H. (2016). Promoting reading habit among the children in the digital age: with special reference to jorhat district library, Jorhat (Assam) An International Peer Reviewed E-Journal of Multidisciplinary Research, 2(15), 1-9.
- Kamunge, J. W. (2018). Role of Teachers and parents in preschool chıldren readıng habıts development in ruıru, Kıambu County, (Unpublished Master ‘s Thesis). Kenyatta University, Kenya.
- Karaoysal, Korhan (2017). Türkiye kitap okuma raporu açıklandı. Erişim Tarihi: 11.08.2021, https://www.artfulliving.com.tr/gundem/turkiyenin-kitap-okuma-raporu-aciklandi-i-10786
- Karasar, N. (1999). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi temelli sosyal hizmet araştırmaları dergisi, 1(1), 62-80.
- Karatay, H. (2014). Okuma eğitimi kuram ve uygulama. Ankara: Pegem Akademi.
- Karatay, H. Külah, E. ve Kaya, S. (2020). Okuma alışkanlığını geliştirme yöntem, teknik ve modelleri Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları 8(1), 89-107.
- Katrancı, M. ve Yetgin, A. (2019). Ebeveynlerin, çocukların okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıkları ile çocuk kütüphanesine yönelik görüşleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(3), 1817-1839.
- Keleş, Ö. (2006). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinde kitap okuma alışkanlığının incelenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Kurudayıoğlu, M. (2011). Zihinsel ve fiziksel bir süreç olarak okuma Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty (GUJGEF) 31(1), 133-149.
- Miles, M.B. ve Huberman, A.M. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage.
- Merriam, B. S. (2013). Nitel araştırma: desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev. Ed.). Ankara: Nobel Yayınları.
- Nazlı, B. (2016). Çocuklarda okuma alışkanlığının önemi emniyetçiler ilkokulu örneği: anne ve baba bilinci. Türkiye Eğitim Dergisi, 3(1), 1-121.
- Norman, R. C. (2007). Do parents' literacy beliefs and home literacy experiences relate to children's literacy skills? (Unpublished Master ‘s Thesis). Brigham Young University, Colorado.
- Özbay, M. (2006). Okuma eğitiminde çevre faktörü. Eurasian Journal of Educational Research (EJER),
- Özdemir, E. (1990). Okuma sanatı. İstanbul: Remzi Kitabevi.
- Öztürk, D. S. ve Aksoy, E. (2016). İlköğretim öğrencilerinin okuma alışkanlığına ilişkin veli görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2). 1-18.
- Sağlamtunç, T. (1990). Türkiye’de üniversite kütüphanecilik bölümlerinin 4. sınıf öğrencilerinin özgür (bos) zaman-ders dışı okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 4(1), 321.
- Şahin, F. T. ve Tutkun, C. (2016). Okul öncesi dönemde anne, baba, çocuk ve kitap Kastamonu Education Journal 24(5), 23-73.
- Sevim, O. (2003). Kitap okuma alışkanlığı kazandırma projesi. İstanbul: Bilge Kültür Sanat.
- Swain, J. Cara, O. Vorhaus, J, ve Litster, J. (2015). The impact of family literacy programmes on children's literacy skills and the home literacy environment. Research Report. Nuffield introductory chapters, Version 1 (ucl.ac.uk).
- Tanju, E. H. (2010). Çocuklarda kitap okuma alışkanlığı’na genel bir bakış Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi 21(21), 30-39.
- Taşkesenlioğlu, L. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin okuma alışkanlıkları üzerine bir inceleme. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi, 5(9). 1-25.
- Tiemensma, L. (2007). The literacy environment in support of voluntary reading: A case study in Gauteng East and the Highveld Ridge area (Unpublished phd thesis). University of South Africa, Pretoria.
- Topçuoğlu, Ü. ve Yiğit, A. (2014). Çocuklarda okuma kültürünün oluşmasında ailenin etkisi. International Journal of Language Academy, 2(4). 308-322.
- Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Yıldız, A. K. (2016). Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Okuma Alışkanlığı Kazanmasında Rol Model Olarak Aile. Mavi Atlas, (7), 95-112. DOI: 10.18795/ma.94919
- Yılmaz, B. (1993). Okuma sosyolojisi: Ankara’da oturanların okuma alışkanlıkları üzerine bir araştırma. Türk Kütüphaneciliği, 9(3), 325-336.
- Yılmaz, B. (2004). Öğrencilerin okuma ve kütüphane kullanma alışkanlıklarında ebeveynlerin duyarlılığı. Bilgi Dünyası, 5(2),115-136.
- Yıldız, A. K. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlığı kazanmasında rol model olarak aile. Mavi Atlas Dergisi, 2(7), 95-112.
- Zengin, N. (2003). Gençlerin okuma alışkanlıklarını belirlemeye yönelik bir çalışma hakkında. TÜBAR,
