TÜRKÇENİN İKİNCİ/YABANCI DİL OLARAK ÖĞRETİMİ PROGRAMLARI VE PROGRAMLARLA İLGİLİ YAPILAN ÇALIŞMALARA GENEL BAKIŞ
Author :
Abstract
Türkiye son zamanlarda, birçok alanda olduğu gibi diliyle öne çıkan bir ülke olmuştur. Türkiye’ye eğitim için gelen yabancı öğrenci sayısındaki artışlar, Türkçenin en çok konuşulan diller arasında beşinci sırada yer alması, Türklerle iletişim kurmak isteyen milletler tarafından Türkçenin rağbet görmesi günümüzde de devam etmektedir. Türkçenin yabancı dil olarak öğretimiyle ilgili kurum ve kuruluşların faaliyetleri artmakta, üniversitelerde alan uzmanı yetiştirmek için eğitimler, kurslar ve sertifika programları düzenlenmektedir. Bu durumlara bağlı olarak akademik çalışmaların sayısının arttığı fakat yabancı dil olarak Türkçe öğretimi program çalışmalarında beklenen düzeye ulaşılamadığı düşünülmektedir. Ortak program bulunmayışı dil öğretimi süreçlerini ve sonuçlarını etkileyebilmekte, birçok konuda farklı sonuçlar ve uygulamalar ortaya çıkabilmektedir. Gerek ülke sınırları içerisinde gerek yurt dışında çeşitli kuruluşlar tarafından yürütülen eğitim faaliyetleri, ikinci/yabancı dil olarak Türkçe öğretiminin belli standartlara göre yapılmasını gerekli kılmaktadır. Eğitim-öğretim programlarının, öğretim sürecini planlı şekilde düzenleyen kılavuz olması, yabancılara Türkçe öğretiminde program çalışmalarının önemini ve bu konuda yapılan çalışmaların sayısını artırmaktadır. Araştırma, alan yazın taramasına dayalı bir derleme çalışmasıdır. Bu çalışma ile Türkçenin ikinci/yabancı dil olarak öğretimiyle ilgili yapılan program çalışmalarını başta öğretici ve uygulayıcılara olmak üzere bu alanda çalışanlara sunmak amaçlanmıştır. Çalışmada yabancılara Türkçe öğretimi ile ilgili hazırlanmış 6 program, 5 tez ve 12 makale incelenmiş; hazırlanan programlar hakkında bilgiler verilmiş, programlarla ilgili yapılan çalışmalardan bahsedilmiştir.
Keywords
Abstract
Turkey became a prominent country with its language, as in many other fields. The increase in the number of international students coming to Turkey for education, the fact that Turkish is the fifth most spoken language, and the rising popularity of Turkish by the nations who want to communicate with Turks continues today. The activities of institutions and organizations related to teaching Turkish as a foreign language are increasing; training, courses, and certificate programs are organized in universities to train field experts. Depending on these situations, it is believed that the number of academic studies has increased, but the expected level of Turkish as a foreign language has not been reached in curriculum studies. The absence of a common curriculum may affect the language teaching processes and results, and different results and applications may be used in many subjects. Educational activities carried out by various organizations within the country's borders and abroad made it necessary to teach Turkish as a second/foreign language according to specific standards. Education programs are a guide that organizes the teaching process in a planned and organized way increases the importance of curriculum studies in teaching Turkish to foreigners and the number of studies on this subject. The study is a compilation study based on a literature review. This study aimed to present the curriculum studies on teaching Turkish as a foreign language, especially to the teachers and practitioners and those working in this field. In the study, six curricula, five theses, and 12 articles about teaching Turkish to foreigners were analyzed, information was given about the curriculum prepared, and studies on the curriculum were mentioned.
Keywords
- Bakla, A. (2006). A2 seviyesindeki öğrenciler için Avrupa dilleri ortak başvuru kaynağı odaklı Avrupa dil gelişim dosyasına bağlı olarak önerilmiş bir okuma müfredatı (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Balcı, M. ve Melanlıoğlu, D. (2020). “Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi programı” üzerine. Kırıkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 173-198.
- Biçer, N. (2019). Öğrenen ihtiyaçlarının belirlenmesi ve yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde program geliştirme. (Ed. Boylu, E. ve İltar, L.) Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi politika, program, yöntem ve öğretim içinde (s. 63-85). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Biçer, N. (2020). Türkçe eğitiminde güncel durum. (Ed. Alyılmaz, C., Er, O. ve Çoban, İ.) Türkçe eğitiminin güncel sorunları içinde (s. 45-72). Ankara: Eğiten Kitap.
- Candaş Karababa, Z. C. (2009). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretimi ve karşılaşılan sorunlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 42(2), 265-277.
- CEFR (2009). Diller için Avrupa ortak başvuru metni (çev. MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı). Ankara: T. C. MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı Yayınları.
- Dağdelen, D. (2015). Yabancılara Türkçe öğretimi programının öğretmen ve öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Doğu Akdeniz Üniversitesi, Gazimağusa.
- Demirel, Ö. (2017). Eğitimde program geliştirme kuramdan uygulamaya (25. Baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Durmuş, M. (2013). Yabancılara Türkçe öğretimi (2. Baskı). Ankara: Grafiker Yayınları.
- Durukan, E. ve Maden, S. (2018). Yabancılara Türkçe öğretimi programı geliştirme. (Ed. Durmuş, M. ve Okur, A.) Yabancılara Türkçe öğretimi el kitabı içinde (s. 507-522). Ankara: Grafiker Yayınları.
- Er, O. ve Bozkırlı, K. Ç. (2019). Türkçe öğretmeni adaylarının yabancı uyruklu öğrencilerin sorunlarına ilgilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 8(1), 538-548.
- Er, O.; Biçer, N. ve Bozkırlı, K.Ç. (2012). Yabancılara Türkçe öğretiminde karşılaşılan sorunların ilgili alan yazını ışığında değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 1(2), 51-69.
- Erdil, M. (2018). Türkiye Cumhuriyeti yükseköğretim kuruluna bağlı 209 üniversitede yabancılara Türkçe öğretimi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(60), 93-112.
- Eryaman, Y. ve Kana, F. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde program sorunu (Ed. Şahin, A.). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi kuramlar, yaklaşımlar, etkinlikler içinde (s. 207-226). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Göçer, A. (2018). Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretimi (Ed. Durmuş, M. ve Okur, A.), Yabancılara Türkçe öğretimi el kitabı içinde (s. 171-180). Ankara: Grafiker Yayınları.
- Göçer, A. ve Moğul, S. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi ile ilgili çalışmalara genel bir bakış. Turkish Studies, 6(3), 797-810.
- Gültekin, İ. ve Balcı, M. (2017). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi siyaseti ve stratejileri (Ed. C. Yıldız, D. Melanlıoğlu, H. Develi, İ. Gültekin ve M. Balcı), Uygulamalı Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi el kitabı I. içinde (43-133). İstanbul: Kesit Yayınları.
- Gültekin, M. (2017). Program geliştirmeye ilişkin temel kavramlar (Ed. Oral, B. ve Yazar, T.), Eğitimde program geliştirme ve değerlendirme içinde (s. 1-40). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık
- Güzel, A. ve Barın, E. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi (3. Baskı). Ankara: Akçağ Yayınları.
- İşcan, A. (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminin sorunlarına ilişkin bir değerlendirme. Aydın Tömer Dil Dergisi, 5(1), 119-138.
- Kan, M.; Sülüşoğlu, B. ve Demirel, Ö. (2013). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi programı ile ilgili okutman ve öğrenci görüşlerinin değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(24), 29-42.
- Kara, M. (2011). Avrupa dilleri öğretimi ortak çerçeve metni doğrultusunda Türkçe öğrenen yabancılara A1-A2 seviyesinde Türkçe öğretim programı örneği. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 3(3), 157-195.
- Kaya, M. ve Kardaş, M. N. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretim programı üzerine bir inceleme. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi, 4(1), 1- 20.
- Korkmaz, C. B. (2016). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretiminde Avrupa dilleri öğretimi ortak çerçeve metni bağlamında A1 düzeyindeki dil becerileri temelli kazanımlar. Turkish Studies, 11(3), 15871614).
- Köse, D. ve Özsoy E. (2020). Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretiminin otuz yılı: 1990- 2020. Turkophone, 7(2), 27-54.
- Kurudayıoğlu, M. (2020). Diller için Avrupa ortak öneriler çerçevesi (Ed. Karatay, H.), Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi el kitabı içinde (s. 47-80). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- MEB (2006). Yurt dışındaki Türk çocukları için Türkçe ve Türk kültürü dersi öğretim programı (1-10. Sınıflar). Ankara: MEB Yayınları.
- MEB (2017). Yabancı diller Türkçe A1 seviyesi kurs programı. Ankara: MEB Yayınları.
- MEB (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimi programı. Ankara: MEB Yayınları.
- Memiş, M. (2021). Yabancılara Türkçe öğretiminin güncel sorunları. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Özçelik, D. A. (2014). Eğitim programları ve öğretim (genel öğretim yöntemi) (3. Baskı). Ankara: Pegem
- Özdemir, O. (2012). Avrupa dilleri öğretimi ortak çerçeve metni B1 seviyesinin yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde uygulanması üzerine bir çalışma. Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Araştırmaları Dergisi, 2(3), 1-25.
- Phutkaradze, M. (2018). Düzensiz göçmenlerin dil ihtiyaç analizi ve bir program önerisi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
- Polat, Y.; Köse, D.; Peçenek, D. ve Durmuş, O. A. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe ilk kazanımlar için başvuru rehberi A1 öncesi. Ankara: Yunus Emre Enstitüsü Yayınları.
- Sarıçoban, A.; Metin, E. ve Ayhan, E. (2015). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde öğretim programı geliştirme (Ed. Sarıçoban, A.), Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi metodolojisi içinde (s. 118-156). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Şahin, A. ve Emre, K. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretim programları 2. Baskı. (Şahin, A.). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi kuramlar, yaklaşımlar, etkinlikler içinde (s. 223-280). Ankara: Pegem
- Şen, Ü. (2010). Yurt dışında yaşayan Türk çocuklarının ana dili eğitimine yönelik Millî Eğitim Bakanlığı bünyesinde yapılan çalışma ve uygulamalar. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 2(3), 239-253.
- Şen, Ü. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde ihmal edilmiş iki program: 1986 ve 2000 programları. Ana Dili Eğitimi Dergisi. 4(4), 545-558.
- Temizyürek, F.; Çangal, Ö. ve Yörüsün, S. (2015). Yabancılara Türkçe öğretiminde iş Türkçesi öğretim programı, ders kitabı ve terimler sözlüğü denemesi: Bankacılık Örneği. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 7(2), 87-111.
- TMV (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretim programı. İstanbul: Bayem Ajans.
- TMV (2020). Türkiye Maarif Vakfı. https://turkiyemaarif.org/page/524-Turkiye-Maarif-Vakfi-12 (Erişim Tarihi: 01.12.2020)
- TÖMER (2015). Ankara Üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Programı. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
- Ulutaş, M. (2016). Türkiye’de yükseköğrenim görecek yabancılar için özel amaçlı Türkçe öğretimine yönelik program geliştirme: bir model önerisi (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Ulutaş, M. ve Kara, M. (2019). TÖMER Türkçe öğretim programları okuma kazanımlarının bilişsel stratejiler açısından incelenmesi. Journal of Language Education and Research, 5(2), 232-250.
- Uysal, B. (2009) Avrupa dilleri öğretimi ortak çerçeve metni doğrultusunda Türkçe öğretimi programları ve örnek kitapların değerlendirilmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
- YEE (2020). Yunus Emre Enstitüsü. https://www.yee.org.tr/tr/kurumsal/yunus-emre-enstitusu (Erişim Tarihi: 18.12.2020)
- Yıldız, Ü. (2015). Yabancılara Türkçe öğretimi bağlamında program, yöntem, öğretim materyali ve değerlendirme yöntemleri sorunu: Belarus örneği. International Journal of Language Academy, 3(1), 94-112.
- Yılmaz, Ö. ve Dilidüzgün, Ş. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde metin odaklı dilbilgisi öğretimi üzerine öğrenci görüşleri. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(1), 217-234.
- YTB (2020). Yurt Dışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı. https://www.ytb.gov.tr/kurumsal/baskanligimiz-2 (Erişim Tarihi: 10.11.2020).
