Author :
Abstract
Çalışmamızda, Niğde ili bağ ve bahçe sulama ihtiyacının karşılanması adına 20. yüzyılın başlarında hayata geçirilen iki özgün eser incelenmiştir, Gökgöl Göleti ve Gebere Barajı. Melendiz dağının güneyinde farklı noktalardan doğan pınarlardan beslenen ve doğal bir göl yapısına sahip olan Gökgöl Göleti'nin tarihçesi, yapım aşamaları ve Niğde bağ-bahçeciliğine katkıları ele alınmıştır. Genç Cumhuriyet'in "ikinci sulama baraj projesi" hüviyetinde olan Gebere Barajı'nın ismi, tarihçesi, yapım aşamaları, şehir ve su kültürüne etkileri detaylı olarak incelenmiştir. Gökgöl Göleti ve Gebere Barajının ve şehre uzanan güzergahı olan Uzandı Vadisinin, doğal güzellikleriyle; vadi boyunca yer alan kadaraklarıyla ve karızlarıyla (yeraltı ve yer üstü kanallarıyla), sarnıçlarıyla, çeşmeleriyle ve hamamlarıyla; Niğde ilinde alternatif/ekolojik/kültürel turizm projelerine zengin alternatifler sunduğu düşünülmektedir.
Keywords
Abstract
In this study, two original structures, Gökgöl Pond and Gebere Dam, built for irrigation of Nigde province in early 20th century are investigated. History, construction period of Gökgöl Pond, supplying by different springs from Melendez mountain, and its effects on the Nigde horticulture are discussed. Story of the name "gebere", history, construction period of Gebere Dam, the second irrigation dam project of young Republic, and its effects on city and water culture are investigated. Consequently, with natural beauties, historical cisterns, fountains, irrigation canals and flumes; Gökgöl Pond and Gebere Dam and their flow route to the city, Uzandı Valley, can be considered as a rich alternative for ecological/cultural tourism of Nigde province.
Keywords
- Altın, T. B. (2010). Hasandağı ve Melendiz Dağı Çevresinde topografik faktörlere göre yayla ve ağılların dağılışı. Coğrafi Bilimler Dergisi, 8(2), 189-212.
- Argun, M. E. (2012) Kapari (capparis ovata Desf. var. Canescens) çiçek tomurcuklarının fermantosyonu üzerine bazı baharat uçucu yağ ve ekstraktlarının etkisi (Yüksek lisans tezi). Konya: Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Balta, E. (2016). Gerçi Rum isek de Rumca bilmez Türkçe söyleriz-Karamanlılar ve Karamanlıca edebiyat üzerine araştırmalar, 2. Baskı. İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
- Bildirici, M. (2009). Tarihi su yapıları Konya Karaman Niğde Aksaray Yalvaç Side Mut Silifke, Ankara: Çevre ve Orman Bakanlığı, DSİ Genel Müdürlüğü.
- Bulut, İ. ve Ceylan S. (2011) Ekolojik sorunları ve fonksiyonlarıyla Niğde yöresi yapay gölleri. Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, 263-288.
- Doğan, H. (2017). Devlet Büyükleri’nin Niğde ziyaretleri (1928-1960). Kapadokya Tarih ve Sosyal Bilimler Dergisi (Cappadocia Journal Of History and Social Sciences), 9, 205-219.
- Erkan-ı Harbiye-i Umumiye Niğde Haritası; https://acikerisim.tbmm.gov.tr/handle/11543/1229 ?fbclid=IwAR1eEkZw363P53NF-gKaNr8LPMFAk84dRkFI-QxhGRiXLy-rhfEPRhTeQ8g E.T.12.12.2018.
- Göncü, A. L. (2015). Anılarla Niğdeli Lütfi Soylu. Niğde: Tekten Matbaa Basın Yayın Ltd.Şti.
- Göncü, A. L. (2015) “Anılarla Lütfi Soylu” kitabı yayınlandı, http://www.su-meru.com/arsivler/10378, E.T. 29.11.2108-14:55.
- İnönü, Vakfı. (1983). İsmet İnönü’nün 1924-1973 arası yurtiçi ve yurtdışı gezileri. http://www.ismetinonu.org.tr/ismet-inonunun-1924-1973-arasi-yurtici-ve-yurtdisi-gezileri/ Erişim Tarihi: 22.12.2018.
- Kara, A. (2012). Türkiye’de Yetişen Kapari (Capparis spp.) bitkisinde genetik çeşitliliğin moleküler işaretleyicilerle karakterizasyonu (Yüksek lisans tezi). Çorum: Hitit Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Memiş, O. (2008). Kapari (Capparis spp.) acılık bileşenleri ve flavonoidlerin proses sırasındaki değişimi (Doktora Tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü.
- Maraşlı, S. ve Eryaman, M. (2016) Kaybolmuş bir geleneğin tanıkları Niğde Bağ Mescitleri. Niğde: Feyza Dijital Baskı.
- Özçelik, M. (2012). I. ve II. Dönem TBMM’de Niğde milletvekilleri ve faaliyetleri, Turkish Studies, 7(4), 2485-2500.
- Soyer, R. (1963). 27. Birleşim, sorular ve cevaplar, 6- Niğde Milletvekili Ruhi Soyer’in soru önergesi. Millet Meclisi Tutanak Dergisi, 10, 611- 663.
- Soylu, A. M. (1951). Bütün’den deyişler. Konya: Ülkü Basımevi.
- Umar, B. (1993). Türkiye’deki tarihsel adlar. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
- Ülke, A. ve Kebapçıoğlu, E. (2015). Orta Karadeniz Bölgesi iç kısımları tarihi su yapıları, Antalya: 4. Su Yapıları Sempozyumu, 134-143.
