Author :
Abstract
I. Ulusal Mimarlık akımının ülkemizdeki önemli temsilcilerinden olan Giulio Mongeri’nin Sainte Antoine Kilisesi, Maçka Palas, Taksim Anıtı Kaidesi, Tekel Başmüdürlüğü gibi çeşitli türlerde yapıları bulunmaktadır, ancak İtalyan mimarın tasarladığı banka yapıları sayıca diğer yapı türlerine baskındır. Mongeri’nin Ankara’da inşa edilmiş olan Osmanlı Bankası, Ziraat Bankası ve İş Bankası binaları başkentin oluşturulmasına ve Erken Cumhuriyet Dönemindeki banka tasarımına önemli katkılar sağlamış yapılardır. Mongeri aynı zamanda Anadolu’nun farklı kentlerinde Ziraat Bankası için şube binaları tasarlamış, özellikle beş kentteki şube binalarının (Aydın, Manisa, Kütahya, Eskişehir ve Adana) tip proje oldukları iddia edilmiştir. Bu çalışmada Giulio Mongeri tarafından tasarlanmış olan banka binalarının tasarım ilkeleri Ankara’daki Osmanlı Bankası ve İş Bankası binaları ile Adana’da inşa edilmiş olan Ziraat Bankası şube binası üzerinden incelenmiştir. Yapılara ait özgün çizimlerde, fotoğraflarda ve rölövelerde yapılan inceleme sonucunda köşe parsellerde yer alan banka binalarında giriş ile ana müşteri holünün bağlantısı, cephe süslemeleri, girişlerin vurgulanması vb. hususlarda Mongeri’nin ortak tasarım ilkeleri geliştirdiği anlaşılmıştır. Ziraat Bankası Adana şube binasının ise köşeden verilen girişi, cephe süslemeleri ve mimari detaylarıyla Mongeri’nin banka tasarımının ana ilkelerini yansıttığı ve 1. Ulusal Mimarlık Akımının başarılı örneklerinden birisi olduğu tespit edilmiştir.
Keywords
Abstract
Giulio Mongeri who was one of the important representatives of the First National Movement in Turkey designed various types of buildings such as St Anthony of Padua Church , Maçka Palace, Taksim Memorial’s Plinth and Tekel Headquarters, however bank buildings designed by the Italian architect were dominant in number. Ottoman Bank, İş Bank and Ziraat Bank buildings in Ankara designed by Mongeri had contributed to the built environment of the new capital and bank design during the Early Republican Period. The Italian architect also designed bank branches for Ziraat Bank, of which buildings in five cities (Adana, Aydın, Manisa, Kütahya and Eskişehir) were argued to be similar. This study investigates Mongeri’s design principles for bank buildings through Ottoman Bank and İş Bank buildings in Ankara and Ziraat Bank building in Adana. It is revealed as a result of the examination on the original drawings, photographs and surveys that, Mongeri developed common design principles for bank buildings located on corner plots such as the relationship between the main entrance and the central customer hall, façade ornamentation and emphasis on entrances. It is also revealed that Ziraat Bank Adana branch reflects the design principles of Mongeri and is a fine example of the 1st National Movement with the entrance designed from the corner, façade ornamentation and architectural details.
Keywords
- Aktemur, A. M. (2005). Osmanlı Bankası’nın Tarihçe ve Mimarisi. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, (15), 1-20.
- Aslanoğlu, İ. (1995). Architetti Italiani ad Istanbul tra il XIX e il XX Secolo. İtalyan Kültür Merkezi, İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Yayını, 13-19.
- Davies, G. (1994). A History of Money from Ancient Times to the Present Day. UK: University of Wales Press
- Goldthwaite, R. A. (1995). Banks, Places and Entrepreneurs in Renaissance Florence. Great Britain: Variorum.
- Hasol, D. (1990). Ansiklopedik Mimarlık Sözlüğü. İstanbul: YEM Yayın.
- Hazar, N. (1986). T.C. Ziraat Bankası 1863-1983. Ankara: Ziraat Bankası, 299.
- İnay Erten, Ö. (2016). Şişli’de Bir Konak ve Mimar Giulio Mongeri. İstanbul: Bozlu Sanat Yayınları.
- Klebaner, B. J. (1974). Commercial Banking in the United States: A History. Hinsdale, Illinois: Dryden Press.
- Quataert, D. (2008). Anadolu'da Osmanlı Reformu ve Tarım. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
- Sözen, M. (1984). Cumhuriyet Dönemi Türk Mimarlığı. Ankara: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
- Sözen, M. ve M. Tapan (1973). 50 Yılın Türk Mimarisi. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları 122.
- Vandeweghe, E. (2013). Municipal Imagery and Regionalist Architecture in the Aftermath of the First World War, Branches of the National Bank of Belgium in Flanders. (Editör: Leen Meganck, Linda von Santvoort ve Jan de Maeyer). Regionalism and Modernity-Architecture in Western Europe 1914-1940, Leuven: Leuven University Press.
- Url 4: http://www.obarsiv.com/english/history.html (Date of access: 28.06.2016)
- Url 5: http://www.ziraatbank.com.tr/en/OurBank/AboutUs/Pages/HistoryOfOurBank.aspx (Date of access: 27.06.2016)
- Url 6: http://alicemalkimverdi.blogspot.com.tr/2013/01/ziraat-bankas-cagaloglu-hizmet-binas.html
- Url 7: www.archives.saltresearch.org (Date of access: 27.06.2016)
