Author :
Abstract
Türk halk kültürü içinde fıkralar, önemli bir yere sahiptir. Binlerce yıldan beri sözlü gelenekte yaşayan fıkralar, ortaya çıktığı toplumdan ayrı düşünülemez. Çünkü fıkralar, içinden çıktıkları toplumun duygusunu, düşüncesini, esprisini, muhakeme gücünü, zekâsını yansıtması açısından önemlidir. Osmaniye’nin Düziçi ilçesine bağlı Ellek kasabasının insanları, bu çevrede zekilikleriyle, kurnazlıklarıyla, çalışkanlıkları ve dışa dönük özellikleriyle tanınmış insanlardır ve bu özellikleri de birçok fıkraya konu olmuştur. Bu çalışmada, Osmaniye’nin Düziçi ilçesine bağlı Ellek kasabası halkının duygularının, zekâlarının, saflıklarının, kurnazlıklarının dışa vurumu sonucu ortaya çıkmış ve bir bakıma Ellek halkının yaşayışını anlatan Ellek fıkraları, birinci sözlü kültür ürünleri olarak tabii ortamlarda, gözlem ve mülakat yöntemi kullanılarak derlenmiştir. Derlenen fıkralar, bağlam merkezli halk bilimi yöntemlerinden işlevsel halk bilimi yöntemine göre ele alınıp, verilen fıkra örnekleriyle bu fıkraların Çukurova fıkra anlatma geleneği içindeki yeri belirlenmeye çalışılmıştır.
Keywords
Abstract
Anecdote-telling has a significant place in Turkish folk culture. Having been passed on from generations to generations for thousands of years and having lived in the oral tradition, anecdotes cannot be deserted from the society from which they originated as they reflect the sentiments, thoughts, humour, ability of reasoning, intelligence of their respective society. People of Ellek village from Düziçi, Osmaniye are known for their intelligence, craftiness, hard-work and extrovert character in the region and have been subject of many anecdotes underlining such characteristics. In this study, Ellek anecdotes originated as an expression of sentiments, intelligence, naivete, craftiness of the people of Ellek village of Düziçi – Osmaniye have been compiled in their natural environment as a primary oral culture products by using observation and interview methods. These compiled anecdotes have been treated based on the functional folklore method which is one of the content-centered folklore methods. We attempted to localize these anecdotes within the anecdote-telling tradition of Çukurova region.
Keywords
- Akalın, Ş. H. (Haz.). (2011). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
- Akpınar, B. (2007). Sivas Fıkraları (Yapı, İşlev, Bağlam). Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep: Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Artun, E. (2013). Çukurova Halk Kültüründe Mizah. Adana: Karahan Kitabevi. (2014). Ali Çelik Armağanı. (Editör: Cengiz Gökşen). Çukurova Fıkra Anlatma Geleneğinde Nasreddin Hoca Etkisi, Ankara: Akçağ Yayınları, 195-209.
- Bascom, W. R. (2014). Halk Biliminde Kuram ve Yaklaşımlar II (Çev. Ferya Çalış). (Editör: M. Öcal Oğuz ve Sercan Gürçayır Teke). Folklorun Dört İşlevi, Ankara: Geleneksel Yayıncılık, 7186.
- Başgöz, İ. (1986). Folklor Yazıları. İstanbul: Adam Yayınları.
- (1996). Folkloristik Umay Günay Armağanı. (Editör: Özkul Çobanoğlu ve Metin
- Boratav, P. N. (1978). 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı, İstanbul: Gerçek Yayınları. (1992). 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı, İstanbul: Gerçek Yayınları. (2006). Az Gittik Uz Gittik, Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
- Çobanoğlu, Ö. (2015). Halk Bilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Doğaner, A. (2014). Çukurova Bölgesi Fıkra Anlatma Geleneğinde Yörük Tipine Bağlı Fıkralar. Route Educational Social Science Journal Dergisi, 1(1), 128-129.
- Elçin, Ş. (2005). Halk Edebiyatına Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Emedov, Ş. (2004). Türkmen Fıkra Tipleri Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Emeksiz, A. (2013). Saim Sakaoğlu Armağanı. (Editör: Metin Ergun). “Nasreddin Hoca Fıkralarının Atasözleri ve Deyimlerle İlgisi”, Türk Halk Edebiyatı İncelemeleri, Ankara: Türk Kültürü Araştırma Enstitisü, 325-340.
- Gökşen, C. (2002), Temel Fıkraları Üzerine Bir Araştırm. Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Kâşgarlı Mahmûd (2005). Divânü Lugâti’t-Türk (Çeviri, Uyarlama, Düzenleme: Seçkin Erdi ve Serap Tuğba Yurtsever). Ankara: Kabalcı Yayınevi.
- Özünlü, Ü. (1999). Gülmecenin Dilleri. Ankara: Doruk Yayınları.
- Sakaoğlu, S. (1992). Türk Fıkraları ve Nasreddin Hoca. Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları.
- Yayın, N. (2014). Ali Çelik Armağanı. (Editör: Cengiz Gökşen). İşlevsel Teori Bağlamında Nasrettin Hoca Fıkrası: “ Bana Görünme de”, Ankara: Akçağ Yayınları, 515-526.
- Yıldırım, D. (1998). Türk Bitiği (Araştırma/İnceleme Yazıları). Ankara: Akçağ Yayınları. (1999). Türk edebiyatında Bektaşi Fıkraları. Ankara: Akçağ Yayınları.
- http://www.ellekbelediyesi.com/ellek/ (E.T: 24.05.2016).
- http://www.yerelnet.org.tr/belediyeler/belediye.php?belediyeid=129152 (E.T: 24.03.2016).
- http://www.koyumuz.net/k-35907-Osmaniye-Duzici-Ellek (E.T: 25.05.2016).
- Doğum Tarihi- Memleket: 1976-Ellek Kasabası
- Doğum Tarihi- Memleket: 1994-Osmaniye
- Doğum Tarihi- Memleket: 1960-Demirciler köyü/Düziçi
- Doğum Tarihi- Memleket: 1978-Düziçi
