ELEŞTİREL DÜŞÜNME BECERİSİ KAZANDIRMASI BAĞLAMINDA HAMDULLAH KÖSEOĞLU’NUN ÇOCUK ROMANLARININ İNCELENMESİ
Author:
Abstract
Düşünme; belirli bir amaca yönelik olarak gerçekleştirilen, bireyi bir yargıya varmaya, bir sonuca ulaşmaya yönelten eylemdir. Eleştirel düşünme; analiz etme, değerlendirme, problem çözme ve karar verme gibi becerilerin işe koşulduğu üst düzey düşünme becerisidir. Eleştirel düşünme, 21. yüzyıl becerileri arasında yer almaktadır. Dolayısıyla eleştirel düşünebilen bireyler yetiştirilmesi günümüz toplumunun vazgeçilmez gereksinimleri arasındadır. Eleştirel düşünme; öğrenilebilen, yaşam süresi içerisinde geliştirilebilen bir yetidir. Eleştirel düşünme becerilerinin geliştirilmesinde, zihinsel süreçlerin harekete geçirilmesinde etkili olan birçok faktör vardır. Ancak bu faktörler içerisinde kitap okumak çok önemli bir yere sahiptir. Eleştirel düşünme unsurları bakımından zengin bir içeriğe sahip olan edebî eserler; bireylerin eleştirel düşünebilmesine, olaylara ve durumlara farklı açılardan bakabilmesine ve ufuklarının genişleyebilmesine olanak tanımaktadır. Bu bağlamda nitelikli çocuk kitapları, eleştirel düşünme yetisini edindirme ve geliştirme bakımından oldukça değerlidir. Bu sebeple bireylere eleştirel düşünme becerisi kazandırılabilmesi için seçilen eserlere dikkat edilmesi, çocukların dil ve düşünme becerilerini geliştirmeye yardımcı olan, çocuk dünyasını ve duyarlılığını göz önünde bulunduran, yetkin çocuk edebiyatı yazar ve eserlerinin tercih edilmesi gerekmektedir. Bu çalışmanın amacı, yazar Hamdullah Köseoğlu’nun kitaplarını çocuklara eleştirel düşünme becerisi kazandırması bağlamında incelemektir. Bu amaç doğrultusunda Hamdullah Köseoğlu’nun “Kardelen”, “Bir Yıldız Geçiyor”, “Yayla Çiçeği”, “Gülşen’in Öyküsü” ve “Uçurum Kent” kitapları çalışma materyali olarak seçilmiştir. Tarama modelinde betimsel bir yaklaşımın benimsendiği bu araştırmada doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz yaklaşımı kullanılmıştır. Bulgulardan çıkan sonuçlara göre eleştirel düşünme unsurlarından çözümleme (f:115) ve öz düzenleme (f:113) becerilerine çok sık yer verildiği tespit edilmiştir. İncelenen eserler içerisinde en fazla eleştirel düşünme unsuru barındıran kitabın Uçurum Kent (f:167), en az eleştirel düşünme unsuru barındıran kitabın da Yayla Çiçeği (f:62) olduğu belirlenmiştir. Yapılan araştırmaya göre incelenen kitapların eleştirel düşünme unsurlarını sunması yönünden uygun olduğu, okurları eleştirel düşünmeye teşvik ettiği sonucuna ulaşılmıştır.
Keywords
Abstract
Thinking is an action that is carried out for a specific purpose, which leads the individual to reach a judgment, to reach a conclusion. Critical thinking, analysis, evaluation, problem solving and decision-making skills are employed. Critical thinking is among the skills of the 21st century. Therefore, the upbringing of critically thinking individuals is among the indispensable requirements of today's society. Critical thinking is a ability that can be learned and improved over life expectancy. There are elements that promote critical thinking and improve mentally. However, reading a book has a very important place among these factors. literary works that have a comprehensive content in the context of critical thinking ability, allow individuals to think critically, look at events and situations from different angles, and expand their horizons. In this context, qualified children's books are very valuable in terms of acquiring and developing critical thinking skills. For this reason, in order for individuals to gain critical thinking skills, care should be taken to select carefully prepared works and to choose competent children's literature writers and works that help develop children's language and thinking skills, consider the world of children and their sensitivity. In this study, Hamdullah Köseoglu's books “Kardelen”, “Bir Yıldız Geçiyor”, “Yayla Çiçeği”, "Gülşen’in Öyküsü" and "Uçurum Kent" were examined in the context of giving children the ability to think critically. In this qualitative study, document analysis technique was used. According to the research, the books examined are suitable for presenting critical thinking elements and and encourage readers to think critically.