Author :
Abstract
1950-1960 yılları arasında Demokrat Parti’nin (DP) on yıllık iktidarı sonrasında Türk Silahlı Kuvvetlerine mensup bir grup subay askeri müdahale yaparak 27 Mayıs 1960 tarihinde ülke yönetimine geçti. İhtilal sonrası ülkede kontrol sağlandı ve hayatın normal akışı devrim hükümeti tarafından devam ettirildi. Bu süreçte yönetimi ellerinde bulunduran Milli Birlik Komitesi (MBK) açıklama yaparak sivil idareye kısa zamanda geçileceğini de duyurdu. İlk olarak 9 Temmuz 1961 tarihinde yeni anayasa için referanduma gidildi. 15 Eylül 1961 tarihinde DP iktidarı dönemi Başbakanı Adnan Menderes, Dış İşleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu ve Maliye Bakanı Hasan Polatkan yapılan yargılamalar sonrası idam edildi. Bölgede yapılan referandumda evet oyu fazla çıkmasına rağmen milletvekili seçimlerinde DP’nin devamı olarak düşünülen AP en çok oyu alan parti oldu. Bu, bir anlamda ülke ve bölgede yaşanan durumlara karşı Adana halkının demokratik tepkisini de gösteriyordu. Bu çalışmada Çukurova bölgesinin önemli kenti olan Adana’da yaşanan bu dönem incelendi. Kentte yaşanan değişimler ve gelişmeler yerel basın organları Bugün, Türksözü, Yeni Adana ve Karacaoğlan gazeteleri taranarak ortaya çıkarıldı. Bölgenin hafızası olan bu basın organları politik çekişmeleri, bilgileri, beyanatları, açıklamaları, görselleri ve söz düellolarını kamuoyuna iletmeye çalıştı. Ayrıca bu süreçte DP ve AP yanlısı Bugün ile CHP tarafgiri Türksözü ve Yeni Adana gazeteleri arasında politik çekişmeler de yaşandı. Bu gelişmelerin sonunda Bugün 29 Ekim 1961 tarihinde kapandı. Bu çalışmayla Adana’da yaşanan politik gelişmelerin etkilerinin bölgesel olarak ortaya çıkarılması da amaçlandı.
Keywords
Abstract
After the ten-year rulership of the Demokrat Parti (DP) between 1950 and 1960, a group of officers from the Turkish Armed Forces made a military intervention and came to power on May 27, 1960. After the revolution, control was established in the country, and the revolutionary government continued the normal pace of life. In this process, Milli Birlik Komitesi (MBK), which took the lead, made a statement and announced that the civilian administration would be taken over in a short time. First, a referendum was held for the new constitution on July 9, 1961. Although a large number of affirmative votes in the referendum held in the region, the AP, considered the continuation of the DP in the parliamentary elections, was the party that received the most votes. In a sense, this also showed the democratic reaction of the people of Adana to the situations in the country and the region. In this study, this period in Adana, which is an essential city of the Çukurova region, was examined. The changes and developments in the city were revealed by scanning the local press organs, Bugün, Türksözü, Yeni Adana and Karacaoğlan newspapers. These press organs, which are the region's memory, tried to convey the political conflicts, information, statements, explanations, visiuals and verbal duels to the public. In addition, in this process, there were also political conflicts between Bugün, which is pro- DP and AP, and Türksözü and Yeni Adana newspapers which are CHP partisans. At the end of these developments, Bugün was closed on October 29, 1961. This study also aimed to reveal the effects of the political developments in Adana on a regional basis.
Keywords
- Ahmad, F. (2008). Modern Türkiye’nin oluşumu. 7. Basım. İstanbul: Kaynak Yayınları.
- Karatepe, Ş. (1999). Darbeler anayasalar ve modernleşme. 3. Baskı. İstanbul: İz Yayıncılık.
- Karpat, K. (2007). Türkiye’de siyasal sistemin evrimi 1976-1980. Ankara: İmge Kitabevi Yayınları.
- Kütükçü, M. (2022). Selahattin Adil Paşa, Ankara: Akademisyen Kitabevi.
- Maman, K. (2013). Tek parti devrinden 27 Mayıs İhtilaline demokratlar DP’nin kurucusu anlatıyor. İstanbul: Timaş Yayınları.
- Önal, T. (2017). 27 Mayıs İhtilalinin geride bıraktıkları ve İnönü Hükümetleri döneminin önemli iç siyasal gelişmeleri (1961-1965), Uluslararası Sosyal ve Beşerî Bilimler Dergisi, C. 1. 1-14.
- Taşkın, S. ve Aydın Y. (2016). 1960’tan günümüze Türkiye tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları.
- Taşpınar, G. T. (1996). 27 Mayıs 1960 Askerî Darbesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
- (TCBDİE). (2004). Cumhuriyet’ten günümüze milletvekili seçimleri (1923-2002), Ankara. T. C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü.
- Tekeli, Ş. (1983). Cumhuriyet döneminde seçimler. Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi. (İletişim Yayınları, İstanbul.
- Tuna, I. (2020). 27 Mayıs’ın gölgesinde demokrasiye dönüş: 15 Ekim 1961 Genel Seçimleri, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, XX/40 202, 227–51.
- Turan, Ş. (2022). Türk devrim tarihi, çağdaşlık yolunda yeni Türkiye (27 Mayıs 1960-12 Eylül 1980), Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Unat, K. (2011). “Atatürk sonrası Türkiye”, başlangıcından günümüze Türkiye Cunhuriyeti, ed. Faik Temuçin Ertan Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Willam H. ( 1996). Türkiye’de ordu ve siyaset. İstanbul: Hil Yayınları.
- Bugün 1960-1961), 5599-6160. Sayıları.
- Karacaoğlan (1960), No: 4, 19 Ağustos.
- Türksözü (1960-1961), 10491-10583. Sayıları.
- Yeni Adana (1960-1961), 10481-10987. Sayıları.
