OKUL YÖNETİCİLERİNİN ETİK LİDERLİK DÜZEYLERİ İLE ÖĞRETMENLERİN SOSYAL SERMAYE DÜZEYLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ ADANA İLİ ÖRNEĞİ
Author :
Abstract
Bu araştırmanın temel amacı, okul yöneticilerinin etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin sosyal sermaye düzeylerinin karşılaştırılarak incelenmesidir.
Araştırma modeli olarak ilişkisel tarama yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın hedef evrenini, Adana ili merkez ilçelerinde bulunan 114 resmi ortaöğretim kurumunda 2015-2016 eğitim-öğretim yılında görev yapan 6371 öğretmen oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemi ise basit seçkisiz örneklem yöntemiyle seçilen 59 okuldan 1196 öğretmenden oluşmuştur. Araştırmanın verileri, Yılmaz (2005) tarafından geliştirilen “Etik Liderlik Ölçeği” (ELÖ) ve Ekinci (2008) tarafından geliştirilen “Sosyal Sermaye Ölçeği” (SSÖ) ile toplanmıştır. Verilerin analizinde etik liderlik ve sosyal sermaye değişkenleri arasındaki ilişki için korelasyon ve regresyon analizleri uygulanmıştır. Regresyon analizi sonucunda (B=0.62; p<0.05), açıklanan varyans olarak sosyal sermaye değişkenindeki değişkenliğin %47 sini etik liderlik değişkeni ile açıklanabileceğini söyleyebiliriz (∆R2=0.47; p<0.05).
Yöneticilerin etik liderlik davranış düzeyleri ile öğretmenlerin sosyal sermaye düzeyleri arasında “pozitif” yönde ve “orta” düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu; yöneticilerin etik liderlik davranışlarının öğretmenlerin sosyal sermaye düzeylerini anlamlı bir şekilde yordadığı, sosyal sermaye düzeyindeki değişkenliğin %47’sini etik liderliğin; aynı şekilde etik liderlik düzeyindeki değişkenliğin de %47’sini sosyal sermaye değişkeninin açıkladığı söylenebilir.
Araştırma bulguları ışığında okul yöneticilerine önerilerde bulunulmuştur.
Keywords
Abstract
This research aims to investigate the ethical leadership behaviors of school administrators and the social capital levels of teachers.
Relational studies were utilized as a research model. This research's target population consisted of 6371 teachers working at the 114 state secondary schools in five central districts of Adana in the 2015-2016 academic year. The current study sample consisted of 1196 teachers from 59 schools selected by simple random sampling method. The data of the study were collected by “Ethical Leadership Scale (ELÖ)" developed by Yılmaz (2005) and by "Social Capital Scale (SSÖ)" developed by Ekinci (2008). In data analysis, correlation and regression analyses were applied for the relationship between ethical leadership and social capital variables. Based on the result of regression analysis (B=0.62; p<0.05) and the explained variance, it can be said that 47.6% of variance in the social capital level of of the teachers can be explained by ethical leadership variable (∆R2= 0.47; p<0.05).
Besides, it can also be said that there is a significant relationship with a medium effect between the administrators' ethical leadership behavior levels and the teachers' social capital levels. The administrators' ethical leadership behaviors can significantly account for 47%of the variation in the teachers' social capital levels; likewise, 47% of the variability in the level of ethical leadership is explained by the social capital variable.
In the light of research findings, some suggestions were made to the school administrators.
Keywords
- Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmenlerin mesleki etik dışı davranışlar ile ilgili görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(22), 113-128.
- Arslanoğlu, A.E. (2014). Sosyal sermaye farkındalığı ile ilkokul ve ortaokullarda görev yapan öğretmenlerinin iş doyumu arasındaki ilişki-Diyarbakır İli Örneği. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Arslantaş, C. ve Dursun, M. (2008). Etik liderlik davranışının yöneticiye duyulan güven ve psikolojik güçlendirme üzerindeki etkisinde etkileşim adaletinin dolaylı rolü. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 111-128.
- Borman, K.C. (2013). Understanding ethical leadership: An integrative model of its antecedents, correlates, contingencies, and outcomes. TU Dortmund University, Faculty of Business, Economics and Social Sciences.
- Cemaloğlu, N. ve Kılınç, A. Ç. (2012). İlköğretim okulu yöneticilerinin etik liderlik davranışları ile öğretmenlerin algıladıkları örgütsel güven ve yıldırma arasındaki ilişki. Eğitim ve Bilim, 37(165), 137-151.
- Cohen, D. ve Prusak, L. (2001). Kavrayamadigimiz Zenginlik. Kuruluşların Sosyal Sermayesi. İstanbul: MESS Yay.
- Çelik, V. (2003). Eğitimsel Liderlik. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Durkan-Şimşek, R. (2013). İlkokul ve Ortaokullardaki Sosyal Sermaye Düzeyi ile Öğretmenlerin İş Doyumları Arasındaki İlişkilerin İncelenmesi, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Ersözlü, A. (2008). Sosyal sermayenin ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin iş doyumuna etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Gülcan, G. M., Kılıç, A. ve Çağatay, O. Ç. (2012). İlköğretim okulu müdürleri- nin etik liderlik davranışları gösterme düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Journal Of Turkish Educational Sciences, 10 (1), 123-142.
- Karadaş, F. (2014). Okul Müdürlerinin Öğretmenler Tarafından Algılanan Etik Liderlik Davranışları İle Öğretmenlerin Güdülenme Düzeyleri Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış doktora tezi, Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınevi.
- Kalshoven, K., Den Hartog, D. N., & Hoogh, A. H. de. (2013). Ethical leadership and follower helping and courtesy: Moral awareness and empathic concern as modera-tors. Applied Psychology, 62(2), 211– 235.
- Koebley, S. (2013). Dimensions of social capital among high school mathematics teachers.PHD, Kent State University, Kent, OH, ABD.
- Konak, M. (2014). Öğretmenlerin Görüşlerine Göre İlkokul Müdürlerinin Etik Liderlik Davranışlari İle Çatışma Yönetme Stilleri Arasındaki İlişki (Batman İli Örneği). Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van.
- Mahsud, R., Yukl, G. ve Prussia, G. (2010). Leader empathy, ethical leadership, and relations-oriented behaviors as antecedents of leader-member exchange quality. Journal of Managerial Psychology, 25(6), 561–577.
- Minckler, C.H. (2015). Teacher social capital: The development of a conceptual model and measurement framework with application to educational leadership and teacher efficacy. Unpublished master’s thesis, University of Louisiana, Social Sciences Enstitute.
- Namalır, M.M. (2015). Okul yöneticileri ve öğretmenlere göre sosyal sermayenin okullarda kullanılma düzeyi. Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
- Özdemir, A. (2007). Sosyal ağ özellikleri bakış açısıyla sosyal sermaye ve bilgi yaratma ilişkisi akademisyenler üzerinde yapılan bir araştırma. Yayımlanmamış doktora tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
- Özden, Y. (2005). Okulu yeniden kurmak. İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım.
- Pastoriza, D.ve Arino, M. A. (2013). Does the ethical leadership of supervisors generate internal social capital?. Journal of Business Ethics, 118(1), 1-12.
- Sanders, P. (2010). Managing under duress: Ethical leadership, social capital and the civilian administration of the British Channel Islands during the Nazi occupation, 1940–1945. Journal of Business Ethics, 93(1), 113-129.
- Uğurlu, C.T. (2009). İlköğretim okulu öğretmenlerinin örgütsel bağlılık düzeylerine yöneticilerinin etik liderlik ve örgütsel adalet davranışlarının etkisi (Hatay ili örneği). Yayınlanmamış doktora tezi, İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
- Yıldız, T. Aykanat, Z. Tüzemen, S. (2016). Etik liderliğin sosyal sermaye üzerindeki etkisi üzerine bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 31(2), 229-250.
