Author :
Abstract
Son yıllarda Türkçenin söz varlığı ile ilgili çalışmaların sayısı giderek artmaktadır. Uluslararası anlamda söz varlığı çalışmalarının standardı Türkçe ile ilgili yapılan çalışmalarda da gözetilmektedir. Bu standartların temelini ise derlem temelli çalışmalar oluşturmaktadır. Bu araştırmada da yapılan söz varlığı çalışması derlem tabanlı olarak şekillendirilmiş olup araştırmanın temel inceleme öğesi ders kitaplarıdır. Ders kitapları söz varlığını hedef kitleye kazandırma, edindirme açısından anahtar görevi üstlenmektedir. Bu çerçevede formal ya da informal eğitim öğretim faaliyetlerinin temel materyali ders kitaplarıdır. Ders kitapları bünyesinde yer alan metinler öğretim programı ve öğretici için çatı konumundadır. Süreçte öğretilmesi planlanan dilbilgisi yapıları, semantik içerikler ve söz varlığı bu metinler ile öğrencilere aktarılır. Bu yönü ile ders kitapları eğitim-öğretim için bütüncül araçlardır. Ders kitaplarının hitap ettiği kitle düşünüldüğünde günümüzde çok fazla uyaran, teknolojik değişim ve dönüşüm gibi faktörler hedef kitlenin söz varlığını etkilemektedir. Ders kitapları da bu kapsamda yenilenmekte ve güncellenmektedir. Bu kıstaslar çerçevesinde 2019 yılında güncellenen Türkçe öğretim programı ile ders kitapları da güncellenmiştir. Yeni öğretim programıyla birlikte ders kitapları hem MEB tarafından hem de özel yayınevleri tarafından basılmaya başlanmıştır. Bu çalışmada da ortaokul düzeyinde kullanılan Türkçe ders kitaplarında yer alan okuma metinleri aracılığıyla ders kitaplarının söz varlığı incelenmiş; Aksan (2017) tarafından derlem tabanlı olarak hazırlanan çalışmada Türkçede en sık kullanılan kelimeler ile karşılaştırılmıştır.
Keywords
Abstract
The number of studies on Turkish vocabulary has been increasing in recent years. The standard of vocabulary studies in international sense is also observed in studies on Turkish. The basis of these standards is compilation based studies. The vocabulary study carried out in this research was shaped based on the collection and the main study item of the research is textbooks. Textbooks play a key role in bringing vocabulary to the target audience. Textsbooks are the basic material of formal or informal educational activities. The texts in the textbooks are the framewoork for the curriculum and the tutor. Grammar structures, semantic contents and vocabulary that are planned to be taught in the process, are relayed to students with these texts. With this aspect, textbooks are holistic tools for education. Factors such as technological changes and transformation, there are lats of stimuli today; affect the vocabulary of the target audience considering the mass addressed by the textbooks. Textbooks are renewed and updated within this scope. The textbooks were updated with the update of Turkish curriculum in 2019 within the framework of these criteria. Along with the new curriculum, textbooks were started to be published by both MEB and private publishers. In this study, the vocabulary of textbooks was examined through the reading texts in the Turkish textbooks used at the secondary school level; and these are compared with the most frequently used words in Turkish that is revealed by the study, which is based on a collection, prepared by Aksan (2017).
Keywords
- Akgül, A., Demirer, N., Gürcan, E., Karadaş, D., Karahan, İ. ve Uysal, A. (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu türkçe 7. sınıf ders kitabı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Aksan, D. (2014a). Anadilimizin söz denizinde (3. Basım). Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Aksan, D. (2014b). Türkçenin zenginlikleri incelikleri (4. basım). Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Aksan, D. (2015). Türkçenin sözvarlığı (birinci basım). Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Aksan, D. (2017). Türkçenin gücü (15. basım). Ankara: Bilgi Yayınevi.
- Aksan, Y., Aksan, M., Mersinli, Ü. ve Demirhan, U. U. (2017). A frequency dictionary of Turkish. London and New York: Routledge.
- Aksan, Y. ve Demirhan, U. U. (2015). Genel adlar: Sıklık listesinden işlevsel ulamlara. 28. Ulusal Dilbilim Kurultayı Bildiri Kitabı, 3-17. Ankara: Ayrıntı Basım Yayın ve Matbaacılık.
- Baş, B. (2011). Söz varlığı ile ilgili çalışmalarda kullanılacak ölçütler. Türklük Bilimi Araştırmaları, 29(29), 27-61.
- Grabe, W. (1991). Current developments in second language reading research. TESOL Quarterly, 25(3), 375- 406.
- Gries, S. T. (2016). Quantitative corpus linguistics with R: A practical introduction. Taylor & Francis.
- Karadağ, Ö. (2019). Aynı Sınıf düzeyi için hazırlanan Türkçe ders kitaplarının ortak sözvarlığı açısından karşılaştırılması. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 1130-1140.
- Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayınları
- Karatay, H. (2007). Kelime öğretimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27(1), 141-153.
- Matsuoka, W. and Hirsh, D. (2010). Vocabulary learning through reading: Does an ELT course book provide good opportunities?. Reading in a Foreign Language, 22(1), 56-70.
- McEnery, T. and Hardie, A. (2011). Corpus linguistics: Method, theory and practice. Cambridge University Press.
- Weisser, M. (2016). Practical corpus linguistics: An introduction to corpus-based language analysis (Vol. 43). John Wiley & Sons.
- Yılmaz, T. ve Doğan, Y. (2014). 7. sınıf öğrencilerinin anlamını bilmedikleri kelime ve Türkçe ders kitaplarındaki kelimesözcük çalışmaları bağlamında kelimesözcük öğretimi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(25), 279-295.
