Author :
Abstract
“Göklerde yaratılıp yeryüzüne indirilen şehir” olarak tasvir edilen kudüs, beş bin yıllık geçmişiyle bütün semavî dinler tarafından kutsal kabul edilen bir şehirdir. Kudüs’ü kutsal kılan sebeplerin başında, insanlığa rehber olarak gönderilen peygamberlerin pek çoğunun bu şehir veya civarında yaşamış olmasıdır. Hz. İbrahim, Hz. Davut, Hz. Süleyman, Hz. Yahya, Hz. Zekeriya ve Hz. isa gibi pek çok peygamberin birbirinden ibretli kıssalarına sahne olan Kudüs’le anılan son peygamber, miraç mucizesi dolayısıyla İslam peygamberi Hz. Muhammed’dir. Monoteist dinler açısından kudüs, bir kentin adı olmaktan çok daha öte bir anlam ve değer taşımaktadır. Üç monoteist dine inananlar için de kutsal kent’tir. bu kutsallığa sebep olan yer ise tam olarak eski Kudüs’ün içinde yer alan Tapınak Tepesi’dir. burası surlarla çevrili eski şehrin güney doğu köşesinin en uzak noktasına kadar uzanan bölge içerisindeki alandır. Bu alanın yüzölçümü yaklaşık 144 dönüm olup, Kubbet-us sahra, Mescidi aksa ve sayısı iki yüze ulaşan birçok dini esere sahiplik eder. özellikle Kubbet-us sahra’nın içinde yer alan muallak taşı her üç din için de ayrı bir önemi haizdir. “Dini ve Hukuki Perspektife Göre Geçmişten Günümüze Kudüs’ün Önemi” başlıklı çalışmada Kudüs’ün dini, tarihi ve hukuki açılardan önemini karşılaştırmalı olarak inceleyeceğiz. 1517-1917 tarihleri arasında Osmanlı İmparatorluğu’nun kontrol ve yönetiminde olan şehirde huzur, barış ve müreffeh bir toplum hayatı mevcuttur. Ancak 1917 sonrası dönemde yaşanan sistematik gelişmeler; bugünkü kaos, karmaşa ve çatışmaları meydana getirmiştir. Makalede; 14 mayıs 1948 tarihinde İsrail Devleti’nin kurulmasını müteakip yaşanan Arap-İsrail Savaşları, BM kararları, intifadalar, Oslo süreci ve günümüze uzanan gelişmeler analitik bir bakış açısıyla incelecek ve Kudüs’ün Orta Doğu’da barışı tesis etmek konusundaki dini, tarihi, hukuki ve coğrafi önemi vurgulanarak güncel çözüm önerileri tartışılacaktır.
Keywords
Abstract
Jerusalem, depicted as “the city that was created in the heavens and sent down to the earth,” is a city that is regarded as sacred by all celestial religions by its five thousand-year history. Many of the prophets sent to jerusalem at the beginning of the sacred causes were living in this city or its vicinity. The city of jerusalem, home to many of the stories that the prophets -such as Hz. Abraham, the prophet David, Hz. Solomon, Hz. Yahya, Hz. Zakariya and Jesus- have lived, Jerusalem also witnessed the Mirac miracles of Muhammad. In terms of monotheistic religions, Jerusalem is much more meaningful and valuable than being a city name. The three monotheists are also the holy city for believers. This place of sanctification is exactly the temple hill in old jerusalem. This area is surrounded by the city walls and extends to the farthest point of the southeastern corner of the old city. The area of this area is about 144 acres, Kubbat-us Sahara, Masjid al-Aqsa, and many religious buildings and objects reaching two hundreds in number. Especially in the Kubbat-us Sahara, the foundation stone is a distinctive feature for all three religions. We will examine comparatively the importance of jerusalem in terms of religion, history and legal aspects in our report titled “the significance of jerusalem, according to religious and legal perspective from the past to the present day”. Between 1517 and 1917, there was peace period. Peace and a prosperous community life in the city which was under the control and management of the ottoman empire. However, systematic developments in the period after 1917; has brought chaos, confusion and conflicts of today to the fruition. In this article; on 14 may 1948, following the establishment of the state of ısrael, we will examine the Arab-Israeli wars, un decisions, ıntifadas, the Oslo process and the developments that are going on day by day from an analytical point of view and examine the religious, historical, legal and cultural aspects of jerusalem geographical importance will be emphasized and the current solution proposal will be discussed.
Keywords
- Armaoğlu, F. (1989). Filistin meselesi ve Arap-İsrail Savaşları (1948-1988), Ankara.
- Arsel, İ. (1997). Tevrat ve İncil’in eleştirisi, İstanbul.
- Ashrawi, H. (1996). This side of peace, London.
- Ataöv, T. (1980). Kudüs ve devletler hukuku, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 35(1).
- Ataöv, T. (1982, 1). Democratic World, “The Status of Jerusalem as a Question of International Law”, Yeni Delhi.
- Brettschneider, M. (1996). Cornerstones of Peace: “Jewish Identity Politics and Democratic Theory”, Rutgers University.
- Cohen, J. (1982). Palestine and the great powers 1945-1948, Princeton University Press.
- Çelik, H. (2014). Orta Doğu’da ABD politikaları ve Büyük Orta Doğu Projesi, Yüksek Lisans Tezi, Tez Danışmanı Prof.Dr. Oya Akgönenç, Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Dinstein, Y. (1980). Israel’s foreign policy, “A Developing Society”, Jerusalem.
- Dosbolov, A. (2014). Arap-İsrail sorununda Rusya Federasyonu’nun rolü, Dergi Park, Barış Araştırmaları ve Çatışma Çözümleri Dergisi, 2 (1).
- Douglas, C. (1970) The Araps and Israel, Toronto.
- Drosnin, M. (1999). Tevrat’ın şifresi. (Z. Gökçen, Çev.) İstanbul.
- Ekşi, A. (1995) Din devletleri, Ankara.
- Elpeleg, Z. (1999). Filistin ulusal hareketinin kurucusu Hacı Emin El Hüseyni, (D. Şendil, Çev.). İstanbul.
- Findley, P. (1994). ABD’de Yahudi lobisi. (K. Talay, Çev.) İstanbul.
- Garaudy, R. (1999). İsrail mitler ve terör. (C. Aydın, Çev.) İstanbul.
- Gruen, G. E. (1970). Turkey-Israel and the Palestine question 1948-1960 “A study diplomacy of ambivalence”. Londan.
- Günbulut, Ş. (1996). Orta Doğu din kültürü. İstanbul.
- Halid, Ş. H. (1975). Hilal haç kavgası, İstanbul.
- Heikal, M. (1997). Secret channels: “The inside story of Arap-Israeli peace negotiations”, Oslo.
- Herzog, C. (1983). The Arab-Israeli wars “War and peace in the Middle East”, New York.
- Hurrewitz, C. (1992). The Middle East and North Africa in World Politics, London.
- Karasapan, R. (1978). Filistin ve Şark-ül-Ürdün, 2, Ankara.
- Khouri, F. J. (1968). The Arap Israeli Dilemma, Syracuse University, New York.
- Kirk, G. (1987). The middle east in the war, “Survey of international Affairs, 1936-1946”, New York.
- Kocaoğlu, M. (1995). Uluslararası ilişkiler ışığında Orta Doğu, Ankara: Genelkurmay Basımevi.
- Köksal, M. A. (1985). Kitab-ı Mukaddes Eski ve Yeni Ahit “Tevrat ve İncil”, İstanbul.
- Krieger, S. (1947). Nazi Germany’s War against the jews, New York.
- Lapierre, D.,Collins, L. (1997). Kudüs ey Kudüs. (A. Emeç, Çev.), İstanbul.
- Marcus, J. (1998). The Washington quarterly (Üç Aylık Dergi), Washington, Winter.
- Mattar, P. (1991). Kudüs Müftüsü Hacı Emin El-Hüseyni, İstanbul.
- Mc Kinley, W. (1972), Trouble in the Middle East, New York.
- Memili, S. (2000), Musa’da böyle buyurdu, İstanbul.
- Meir, G. (1975). My Life, London.
- Moore, R. (1976). The Arap-Israeli conflict, London.
- Ostrer, H. (2000, Mayıs). Proceedings of the national academy of sciences.
- Oz, A. (1995). Israel, Palestine, and peace, New York.
- Öztürk, O. M. (1997). Türkiye ve Orta Doğu, Ankara.
- Öztürk, M. (2017). Türk Edebiyatı’nda Kudüs teması, Journal of Islamicjerusalem Studies, 17(2), 39-57.
- Pappe, I. (2009), Orta Doğu’yu anlamak ( Gül, A. Çev.), İstanbul: NTV yayınları.
- Peleg, I. (1997). The Middle East peace process, State University of New York.
- Rabinovich, I. (1995). The Waging Peace: “Israel and the Araps at the End of the Century”, New
- Sachar, H. M. (1976). a history of Israel from the rise of Zionism to our time, New York.
- Said, E. W., Christopher H. (1995). Peace and Its Discontents: “Essays on Palestıne in the Middle East Peace Process”, London.
- Said, E. W. (2000). The End of the Peace Process “Oslo and After”, Washington.
- Schlesinger, G. Jr. (1987). The dynamics of world power, New York.
- Sezer, Ö. (1997). İsrail ülke etüdü, İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları (Yayın No. 1977-22).
- https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL?locations=IL (05.04.2018)
- http//www.britannica.com., (Encylopaedia Britannica 1994), “Palestine” maddesi.
- http://www.mfa.gov.tr/no_-275_-30-kasim-2012_-filistin_in-bm_de-_uye-olmayan-gozlemci- devlet_-statusu-kazanmasi-hk_.tr.mfa (30.11.2012)
- http://www.aljazeera.com.tr/haber/isvec-filistini-devlet-olarak-tanidi (30.10.2014)
- Temel Britannica Ansiklopedisi”, (1993 basımı), 6.Cilt “Filistin” Maddesi, s.299.
- Collier’s Encyclopaedia, (1974 basımı), “Palestine” maddesi, s.126.
- Meydan Larousse, “Büyük Lugat ve Ansiklopedisi”, (1973 basımı),¶ 12.Cilt “Yahudiler” Maddesi, s.694.
- İslam Ansiklopedisi, (1986 basımı), 13.Cilt “Yahudiler” Maddesi, s.339.
- İslam Konferansı Teşkilatı Kudüs Komitesi, “Kudüs - Tarihi Belge”, Çev.:Acar Tanlak, Cidde, 1998.
- İncil(Yeni Ahit, İstanbul, 1985.
- Tevratı Şerif (Eski Ahit), İstanbul, 1985.
- Cumhuriyet Gazetesi, 09 Mayıs 2000, Dış Haberler Bölümü.
- Yearbook of United Nations, 1946-7, New York, 1946, s.276.
- Yearbook of UN. 1947-8, s.231-232.
