Author :
Abstract
Türkiye’de muallim örgütlenmesi İstanbul’da 1908 yılında teşkil edilen Encümen-i Muallimin ile başlamış ve İstanbul 1908-1920 yılları arasında birçok muallim cemiyetine ev sahipliği yapmıştır. Bunun yanında bu yıllarda Edirne ve Bursa vilayetlerinde de kurulan muallim örgütleri vardır. Ankara’nın 27 Aralık 1919 tarihinde Mustafa Kemal’in gelişiyle önce Kurtuluş Savaşı’nın bir karargâhı durumuna gelmesi ve Millî Mücadele Hareketi’nin hemen ardından 13 Ekim 1923 tarihinde de resmi olarak başkent olması Ankara üzerinde sosyo-kültürel, siyasi ve ekonomik olarak müspet tesirler yapmıştır. Bu tesirler pek çok alanda olduğu gibi sivil toplum örgütlenmelerine de yansımış ve Ankara merkezli olarak pek çok dernek ve cemiyetler teşkil edilmiştir. “Türkiye Muallimeler ve Muallimler Dernekleri Birliği” adıyla kurulan Türkiye Muallimler Birliği de bunlardan bir tanesidir. Birlik, mevcut adını 1924 genel kongresinde almış ve Anadolu’nun çeşitli yerlerinde faaliyet gösteren muallim derneklerini de kendine bağlamıştır. Muallimlerin yardımlaşma ve dayanışmalarının temini temel gayesiyle Türkiye Muallimler Birliği çatısı altında faaliyet gösteren bu şubeler fikirlerini yaymak ve çeşitli alanlarda halkı bilinçlendirmek gayesi ile çeşitli mecmualar neşretmişlerdir. Bunlardan en etkili ve en uzun soluklu olanları İstanbul Muallimler Birliğinin neşrettiği Muallimler Mecmuası (1922-1925), (1930-1934) ile Türkiye Muallimler Birliğinin neşrettiği Muallimler Birliği mecmuasıdır. Bunların yanında Çanakkale Muallimler Birliğinin Çanakkale Muallimler Birliği, Kırşehir Muallimler Birliğinin Dirlik, Sivas Muallimler Birliği Duygu ve Düşünce ile Dilek ve Yeni Dilek, Edirne Muallimler Birliğinin Trakya Bilgi Demeti, Erzurum Muallimler Birliğinin Erzurum Muallimler Birliği, İskilip Muallimler Birliğinin Kurtuluş Yolu, Adana Muallimler Birliğinin Millî Mefkûre ve Adana Mıntıkası Maarif Mecmuası, Bolu Muallimler Birliğinin Yeşil Yaprak ve Altın Yaprak, Burdur Muallimler Birliğinin Gül, Kastamonu Muallimler Birliğinin Birlik ve Trabzon Muallimler Birliğinin Trabzon Muallimler Birliği isimleri ile neşrettikleri mecmualar da aynı amaçlarla hizmet etmektedir.
Keywords
Abstract
The organization of teachers in Turkey started with Teachers Committee established in 1908 in İstanbul; then İstanbul hosted many teachers associations in between 1908-1920. In addition to this, there were teachers organizations in Edirne and Bursa at those times. The arriving of Mustafa Kemal in Ankara on 27 December 1919 made the city the headquarter of Independence War; and also its announcement as the official capital city on 13 October 1923 made positive effects in socio-cultural, political and economic terms. These effects, like in many fields, were seen in the formation of NGO’s, thus many Ankara centered associations and societies were established. Turkey Teachers Union, founded with the name “Union of Female and Male Teachers Associations of Turkey” (Türkiye Muallimeler ve Muallimler Dernekleri Birliği), was one of those associations. The Union adopted its current name in its general assembly in 1924 and took the teachers associations performing actions in various parts of Anatolia under its control. With the general aim of providing cooperation and solidarity among the teachers, the branchs performing under Turkey Teachers Union published periodicals in order to propagate their ideas and to raise the awareness of the public in different fields. Of these, the most long-running were Muallimler Mecmuası (1922-1925), (1930-1934) of İstanbul Teachers Union and Muallimler Birliği of Turkey Teachers Union. Moreover, Çanakkale Muallimler Birliği of Çanakkale Teachers Union, Dirlik of Kırşehir Teachers Union, Duygu ve Düşünce, Dilek and Yeni Dilek of Sivas Teachers Union, Trakya Bilgi Demeti of Edirne Teachers Union, Erzurum Muallimler Birliği of Erzurum Teachers Union, Kurtuluş Yolu of İskilip Teachers Union, Milli Mefkûre and Adana Mıntıkası Maarif Mecmuası of Adana Teachers Union, Yeşil Yaprak and Altın Yaprak of Bolu Teachers Union, Gül of Burdur Teachers Union, Birlik of Kastamonu Teachers Union and Trabzon Muallimler Birliği of Trabzon Teachers Union also served for the aforementioned aims
Keywords
- Çelik, S. D. Y. (Haziran 2014). “Yakup Kadri Karaosmanoğlu’nun Ankara Romanı Bağlamında Kemalist
- Günaydın, Y. T. (2013), Ömer Aydın Genç ve Kırşehir Muallimler Birliği’nin Yayın Organı: Dirlik. Türk Tarih Kurumu Kırkambar 2013, C. I, ed. Kazım Yaşar Kopraman, Ankara, s. 244-245.
- Kılınç, A. (Bahar, 2007), Çanakkale Muallimler Birliği Dergisi’nde Eğitim ve Öğretimle İlgili Görüş ve Düşünceler, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı. 5(5), Çanakkale, s. 87-101.
- http://turkoloji.cu.edu.tr/CUKUROVA/sempozyum/semp_2/koz.pdf. (21.01.2015). Kurtuluş Yolu Başmuharrirliği. (1927, Haziran 1). Kurtuluş Yolu (26), s. 219.
- Mengi, Mine, Çukurova Halk Kültürüne Hizmet Eden Adana Dergileri. II. Uluslararası Karacaoğlan ve Halk Kültürü Sempozyumu Bildirileri, Adana 1993, s. 23.
- http://turkoloji.cu.edu.tr/CUKUROVA/sempozyum/semp_2/mengi.pdf (14.02.2015). Meslek ve Maksadı. (1340, Mart 15). (Erzurum) Muallimler Birliği (1), s. 1.
- Pustu, Y., (Eylül 2016). Erzurum Muallimler Birliği Yayın Organı Olan (Erzurum) Muallimler Birliği Mecmuası. MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 14,(3) Manisa.
- Server, C., (2010), Erzurum Matbuatı VI. Tarih Yolunda Erzurum, S. 7-8, Ankara, s. 6
- http://www.sivaskulturenvanteri.com/sivas-basin-tarihinde-onemli-yer-isgal-eden-dergiler (31.03.2016).
- Ural, S.-Soyer, N., (2012), Atatürk Dönemi Adana’da Yerel Basın (1923-1938). Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Journal of theInstitute of Social Sciences (10), s. 165-204.
- Ünal Özkorkut, N., (2002), Basın Özgürlüğü ve Osmanlı’daki Görünümü. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 51(3), Ankara, s. 79.
- Akyüz, Y., (1978). Türkiye’de Öğretmenlerin Toplumsal Değişmedeki Etkileri (1848-1940). Ankara.
- Albayrak, H., (1994). Trabzon Basın Tarihi ve Batum, Gümüşhane, Rize, Giresun, Ordu, Samsun Basını 1869- 1928. Ankara: Diyanet Vakfı Yay.
- Albayrak, H., (2010). Dünden Bugüne Trabzon Basını (1869-2009) (Cilt: I). Ankara.
- Ançel, Fatma G., (2005). 18. ve 19. Yüzyıllarda Avrupa’da Beden Eğitimi Akımlarının Türkiye’deki
- Aydar, Ö., (2010). Muhafazakârlık ve Tahsin Demiray. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Bayindir Uluskan, S., (2010). Atatürk’ün Sosyal ve Kültürel Politikaları. Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yay.
- Çanak, E. (2017). Tarihî, Siyasî, Sosyal ve İktisadî Yönleriyle Adana (Seyhan)(1923-1956). Ankara: Atatürk Araştırma Merkezi Yay.
- Çapa, M.-Çiçek, R., (2004). Yirminci Yüzyılın Başlarında Trabzon’da Yaşam. Trabzon: Serander Yay.
- Çapan, M. Ş., (1996). Selim Sırrı Tarcan`ın Beden Eğitimi ve Spor Analizi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Elazığ: Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
- Duman, H., (2000). Başlangıcından Harf Devrimine Kadar Osmanlı Türk Süreli Yayınları ve Gazeteleri (1828- 1928) (Cilt: I), Ankara.
- Duman, Haluk H., (2000). Erzurum Basın Yayın Tarihi (1867-1997). İstanbul: Dumanay Ltd. Şti.
- Durmaz, N., (2012). Mehmet Emin Erişirgil’in Hayatı ve Felsefesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Erdem, İsmail B., (2007). Ali Haydar Taner’in Eğitim ve Din Eğitimi Görüşleri. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Ergün, Mustafa (1996). İkinci Meşrutiyet Devrinde Eğitim Hareketleri (1908-1914). Ankara.
- Göldaş, İsmail (1981), Milli Kurtuluş Savaşında Öğretmenler I, İstanbul: Öğretmen Dünyası Yay. Hamamioğlu, İ., (1947). Trabzon'da İlk Kitapçı Kitabi Hamdi Efendi ve Yayınları. İstanbul.
- Kılıç, F.-Solak, M.-Tarhan, M., (2016). Altın Yaprak (Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Eğitime Taşradan Bir Bakış). Bolu: Siyasal Kitabevi.
- Küçükerman, Ö., (2014). Kitabi Hamdi Efendi ve Trabzon. İstanbul: Boyut Yay.
- Melani, G., (2004). Makedonyalı Sabri Cemil'in Yeni Mektep Dergisindeki Yazılarının İncelenmesi,
- Pustu, Y., (2014). Türkiye’de Muallim Cemiyetleri (1908-1928). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Pustu, Y., (2017). Türkiye Muallimler Birliği (1921-1936). Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Uzmanlık Tezi.
- Ünal, U., (2008). Meclis-i Kebîr-i Maârif 1869-1922. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yay.
- Yıldırım, S., (2012). Kurtuluş Yolu Mecmuasında Muallimler Birliği’nin Eğitim Yazılarının İçerik Analizi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Muallimler Mecmuası (1930-1934)Öğretmen Dünyası (1980-1984) Punar (1924)
