Author :
Abstract
Çalışmamızda Çukurova Bölgesi’nde son yıllarda yapılan araştırmalar ve kazılar sonucunda, prehistorik kalıntılara rastlanan yerleşimler toplu olarak incelenmiştir. Burada amacımız, araştırmacılara kolaylık sağlamaktır. Bu doğrultuda kazı ve yüzey araştırması yapılan yerleşimler, önce tanıtılıp, daha sonra tablo ve grafiklerle ortaya konulacaktır. Çukurova bölgesel olarak, Düzlük ve dağlık olmak üzere iki bölümde incelenmektedir. Düzlük bölümün batısında, bölgeye en yakın, dağlık bölüm içinde yer alan mağralarda Paleolitik ve Mezolitik buluntulara rastlamak daha muhtemeldir. Taşucu'ndaki Sırtlanini Mağrası'nın, Çukurova'nın Paleolitik yerleşmesi olduğu tespit edilmiştir. Son zamanlardaki araştırmalar genelde höyükler üzerinde yoğunlaşmıştır. Çukurova’nın yer şekilleri açısından genelde düzlük ve verimli bir ova olmasından dolayı, Prehistorik yerleşimlerin, üretimin başladığı Neolitik Çağ’dan itibaren görüldüğü anlaşılmaktadır. Bu zamanda genellikle üretimci köy yerleşimi, Ceyhan Nehri’nin çevresinde yoğunlaşmaktadır. Bölgenin batısında bulunan Berdan Nehri de, üretimci yerleşimler açısından zengin bir bölgedir. Bölgenin diğer önemli akarsuları Göksu ve Seyhan Nehri’nin akış uzantısı, çoğunlukla dağlık olduğundan, üretimci köy yerleşimi açısından, daha az avantajlı olduğu anlaşılmaktadır. Ancak Yukarı Seyhan ve Yukarı Göksu Havzası’nda, ciddi araştırmalar yapılırsa, üretim öncesi yerleşimlerin bulunabileceği alanların, keşiflerinin yapılma ihtimali yüksektir.
Keywords
Abstract
In our work; In Cukurova region, we have examined the settlements found in the remains of the prehistoric period. Until now, no other study has been found on the prehistoric settlements in this area as a whole. Our aim is to facilitate researchers. Accordingly, the excavations and survey sites will be introduced first, then the table will be presented. Cukurova is studied in two parts as geography part, plain part and mountain part. It is possible to find Paleolithic and mesolitic finds in the valleys located in the mountain section to the west of the plain. It has been determined that the Sirtlanini Magri in Tasucu is a Paleolithic settlement. Since the Neolithic age, where Cukurova was firstly produced due to its flatness and fertile plains, there have been many settlements here. The production village settlements is mostly concentrated around the Ceyhan River. The edges of the Berdan River in the western part of the region are also a rich part of the production settlements. The fact that the other important rivers, the Göksu and Seyhan River, are located in the mountainous area is less advantageous for the production village settlements. However, if serious research is done on these area, pre-production settlements can be found.
Keywords
- ALKIM, U.B. (1959a)."Güney-batı: Antitoros Bölgesinde Eski Bir Yol Şebekesi", Belleten XXIII/89,59-73.
- ALTAY, M. H., Adım Adım Çukurova, Adana, 1965.
- BOOSERT, H. Th. (1958). “Misis”, AfO 18, 461-463.
- Caneva, I., Köroğlu, G.(2008)." Excavations at Mersin Yumuktepe Höyüğüin 2007" Kazı Sonuçları Toplantısı, XXX.3/151-163
- CANEVA, I., KÖROĞLU, G. (2011). “Yumuktepe Höyüğü 2010”, AKMED 2011/9.
- CANEVA, I. (2012). “Yumuktepe: 2011 Kazıları”, ANMED (Ayrı Basım)/9.
- ÇAMBEL, H., ÖZDOĞAN, M. (1985). "1983 Yılı Domuztepe Çalımalan", VI. KST, 259-272.
- ÇAMBEL, H. (1987). “Karatepe-Aslantaş ve Domuztepe 1985 yılı Çalışmaları”, VIII, KSTI, 329-343.
- DEMİR, F. (2002). “Uzaktan Algılama ve Coğrafi Bilgi Sistemini Kullanarak Ceyhan Ovasında Test Alanlarında Höyüklerin İnelenmesi”, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana.
- DURUGÖNÜL, S. (2004). “Krallar, Rahipler ve Korsanlar, Başlangıcından Roma Dönemi Sonuna Kadar Eskiçağda Mersin Bölgesi” Sırtı Dağ Yüzü Deniz: Mersin, YKY, 27-51, İstanbul.
- ENER, K. Tarih Boyunca Adana Ovası (Çukurova’ya) Bir Bakış, Adana, 1990.
- GARSTANG, J. (1947).”Mersin Kazısı”, Halil Ethem Hatıra Kitabı, Ankara, c. 1.,1-4.
- GATES, M. H. (1994). “1992 Excavations at Kinet Höyük (Dörtyol/Hatay)”, XV KST I, 193-200.
- GATES, M. H. (2004). “2002 Season at Kinet Höyük (Yeşil-Dörtyol Hatay)”, 25. Kazı Sonuçları Toplantısı 1.c., 405-417, Ankara.
- GİRGİNER, K.S.(2000). “Tepebağ Höyük (Adaniia) Kizzuwatna Ülkesinin Başkenti miydi?” Efsaneden Tarihe Tarihten Bugüne Adana: Köprübaşı, İstanbul. 70-85.
- GİRGİNER, K.S. (2001). “Çukurova’nın 40 000 yıl önceki ilk sakinlerinin oturduğu Mağara Foseptik Olarak Kullanılıyor Taşucu-Sırtlanini Mağarası Can Çekişiyor”, Idol 9,54.
- GİRGİNER, K. S. (2003). “2002 Kizzuwatna Araştırmaları I”, Haberler 15, 18-20.
- GİRGİNER, K.S. (2004). “2002 Yılı Adana İli ve Çevresi Yüzey Araştırmaları (Tufanbeyli) ve Kizzuwatna Araştırmaları I”, Araştırma Sonuçları Toplantısı 21/I, 311-324.
- GİRGİNER, K.S. (2007). “2005 Yılı Adana (Ceyhan) ve Kayseri (Develi) Yüzey Araştırmaları” Araştırma Sonuçları Toplantısı 24/2, 173-196.
- GİRGİNER, K. S. (2008). “2006 Yılı Kapadokya ve Çukurova Yüzey Araştırmaları: Kayseri (Yahyalı) ve Adana (Ceyhan II)”, Araştırma Sonuçları Toplantısı 25/2, 379-402.
- GOUGH, M. R. E. (1954). “A Temple and Church at Cilicia”, Anatolian Studies IV/49-64.
- HARMANKAYA, S.- TANINDI, O. (1998). Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri 3 (TAY), Kalkolitik, İstanbul.
- HILD, F.-HELLENKEMPER, H. (1990). Kilikien und Isaurien, Tabula Imperii Byzantini 5, Denkschriften der österreichischen Akademie der Wissenschaften in Wien, philos.-hist. Kl. (Vienne, Autr.) 215, Wien.
- HROUDA, B. (1998). “Ergebnisse der Ausgrabung auf dem Sirkeli Höyük Herbst 1996”, XIX. KST I., 467- 482.
- KAPLAN, A.-BEDİR,F. (2017).” Antik Çağda Kılıkıa Pedıas’ta (Çukurova) Üretim, Üretim Motiflerinin Yönlendirdiği Sosyolojik,Kültürel Gelişim” ASOS JOURNAL,v/45, 276-292.
- KINAL, F., Eski Anadolu Tarihi, Ankara, 1987.
- KÖKTEN, İ. K. (1958). “Tarsus-Antalya Arası Sahil Şeriti Üzerinde ve Antalya Bölgesinde Yapılan Tarihöncesi Araştırmaları Hakkında”, Türk Arkeoloji Dergisi, VIII-2, 10-16.
- KURT, Mehmet, (2006). Eskiçağ’da Göksu (Kalykadnos) Havzası, Çizgi Kitabevi, Konya.
- KUZUCULAR, Ş. (2012). “Antik Kentler-İskenderun”, Edebiyat ve Sanat Akademisi, Hatay.
- LUCKENBILL, D. D., Ancient Recordsof Assyria and Babylonia,Vol 2, Chicago, 1968.
- NOVAK, M., KOZAL, E., KUMMEL, C., AHRENS, A. LAUBE, I. (2008). "2006-2007 Yıllarında Sirkeli Höyük’te (Adana-Ceyhan) Yapılan Türk-Alman Kazıları", Kazı Sonuçları Toplantısı, XXX.3/297-311.
- ÖZDEMİR, H. F.(2007). "Demir Çağı: Başlangıcı ve Başlatanları, Anadolu!ya Etkileri Üzerine" Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 16, Sayı 1, 501-518
- ÖZDEMİR, H. F.(2008). Yukarı Ova(Ceyhan Ovası) Hellenistik Dönem Seramiği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana.
- ÖZYAR, A. (2005). "Tarsos-Gozlükule 2003 Yıl Disiplinler Arası Araştırmalar", 22. AST 2, 87- 92.
- RAMSAY,W.M. (2000). Tarsos. Aziz Pavlus’un Kenti. (Çev. Levent Zoroğlu), Ankara.
- SALMAN, İ., (2007). Adana İlçeler Kültür Envanteri I. Ulusoy Ofset, Adana.
- SALMAN, İ., (2008). Adana İlçeler Kültür Envanteri II. Ulusoy Ofset, Adana.
- SAYAR, M. H. (1996), “Çukurova’da Epigrafi ve Tarihi-Coğrafya Araştırmaları, 1994”, Araştırma Sonuçları Toplantısı XIII/1, 55-75.
- SAYAR, M. H. (1999a), “Antik Çukurova’da Şehirleşme”, Türk Tarih Kongresi Bildirileri, XII/I, 193-216.
- SETON-WILLIAMS, M. V., (1954). “Cilician Survey”, Anatolian Studies IV, 121-174.
- SEVİN,V., Anadolu Arkeolojisi, Der Yay., 2003.
- TEXIER, C., Küçük Asya, Ankara, 2002.
- UYGUR, H., Adana “Tarihi ve Turistik Yerleri ve Kentsel Dokusuyla Çukurova’nın Merkezi”, Adana, 2005.
- ÜNAL, A. Girginer,K. S. (2007). KİLİKYA-ÇUKUROVA İlkçağlardan Osmanlılar Dönemine Kadar Çukurova’da Tarihi Coğrafya, Tarih ve Arkeoloji, İstanbul.
- ÜRGENÇ, O. Çukurova Doğa ve Tarih, Adana, 2012.
- YAĞCI, R. (2006). “Soli/Pompeipolis Antik Liman Kenti 2004 yılı Kazıları”, 27. Kazı SonuçlarıToplantısı 2. Cilt, Ankara, 33-43.
- ZEYREK, H. T. (2011)." Kastabala-Hierapolis Kazısı 2009-2010" AKMED. 2011/9.
- www. DAI (Deutsches Archaologisches Institut), Anazarbos 10.11.2011
- www.tayproject.org/TAYages. fm$Retrieve? CagNo=1123..t. .02.04.2012
- www.tayproject.org/Magara.fm$Retrieve?MagaraNo=2358&html=cave...t 02.04.2012
