Author :
Abstract
İnsan hayatını doğrudan veya dolaylı etkileyen iklim ve değişimini anlama çabaları, günümüzde artan bilgi birikimi ve teknolojide yaşanan gelişmeler ile farklı bir boyuta taşınmıştır. Ülkemiz, kısa ve uzun vadede iklim değişikliğinin yaşanabileceği hassas bir konumdadır. Dolayısıyla iklim değişikliğine bölgelerin vereceği tepkiler, bu hassasiyet oranlarına göre şekillenir. Bu çalışmada Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nden alınan meteoroloji istasyonlarına ait (1950-2008) yağış verileri ile Mann-Kendall yöntemi kullanılmıştır. Sonuçlar, Akdeniz bölgesinde yapılan iklim trend analiz sonuçları ile uyumlu olarak yıllık ve kış toplam yağışlarda azalma, sonbahar mevsiminde ise artma eğiliminin olduğunu göstermektedir.
Keywords
Abstract
The efforts for understanding climate and its trend which affect human life directly or indirectly, has been moved to a different dimension depend on advances and increasing in knowledge and technology. Turkey has a delicate position of climate change could occur in the short and long term. Therefore, the responses of the regions to climate change are formed by the ratio of this sensitivity. In this study, Mann-Kendall method was used with the precipitation data of meteorological stations (1950-2008) taken from the General Directorate of Meteorology. The results show that there is a decrease in annual and winter precipitations and a tendency to increase in the autumn season in accordance with the climate trend analysis results made in the Mediterranean region.
Keywords
- Arınç, K., 2011. Doğal, İktisadi, Sosyal ve Siyasal Yönleriyle Türkiye’nin Kıyı Bölgeleri”, Eser Ofset Matbacılık, ISBN: 978-605-61910-1-5, Erzurum.
- Aytaç, A.S., Semenderoğlu, A., 2014. Amanos Dağlarının Orta Kesimi Ve Yakın Çevresinin İklim Özellikleri, Turkish Studies Dergisi, s. 9/2 Winter 2014, ss. 251-289, Ankara.
- Altın, Türkan, Bayer; Barak, Belma, (2012), Seyhan Havzasında 1970-2009 Yılları Arasında Yağış ve Hava Sıcaklığı Değerlerindeki Değişimler ve Eğilimler, Türk Coğrafya Dergisi, S. 58, s. 21-34, İstanbul.
- Çiçek, İ., 2003. “The Statistical Analysis Of Precipitation In Ankara, Turkey”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:13, Sayı:1, Sayfa: 1-20, Elazığ.
- Donat, M.G., Alexander, L.V., Yang, H., Durre, I., Vose, R., Dunn, J.H., Willett, M., Aguilar, E., M. Brunet, M., Caesar, J., Hewitson, B., Jack, C., Klein Tank, A.M.G., Kruger, A.C., Marengo, J., Peterson, T.C., Renom, M., Oria Rojas, C., Rusticucci, M., Salinger, J., Elrayah, A.S., Sekele, S.S., Srivastava, A.K., Trewin, B., Villarroel, C., Vincent, L.A., Zhai, P., Zhang, X., Kitching, S., 2013. “Updated Analyses Of Temperature And Precipitation Extreme Indices Since The Beginning Of The Twentieth Century: The HadEX2 Dataset”, Journal Of Geophysical Research: Atmospheres, Vol. 118, 1–16, doi:10.1002/jgrd.50150, 2013.
- Erlat, E., 2002. Türkiye'de Yağış Anomalileri ve Kuzey Atlantik Salınımı ile İlişkisi, Klimatoloji Çalıştayı, (11-13 Nisan 2002), s.193-210, İzmir.
- Feidas, H., Noulopoulou, Ch., Makrogiannis, T., Bora-Senta, E., 2007. “Trend Analysis Of Precipitation Time Series In Greece And Their Relationship With Circulation Using Surface And Satellite Data: 1955– 2001”, Theor. Appl. Climatol. 87, 155–177 (2007) DOI 10.1007/s00704-006-0200-5.
- Gardner, R.H.; Hargrove, W.G.; Turner, M.G.; Romme, W.H. 1996. “Climate Change, Disturbances and Landscape Dynamics”. .çinde, Walker B, Steffen W (eds), Global Change and Terrestrial Ecosystems. Cambridge University Press, Great Britain, 149-172.
- Githui F. W., Opere, A., Bauwens, W., 2002. “Statistical And Trend Analysis Of Rainfall And River Discharge:Yala River Basin, Kenya”, Department of Meteorology, University of Nairobi, P O Box 30197 Nairobi, Kenya.
- Güngördü, E. 2006. “Türkiye’nin Coğrafyası” Asil Yayın Dağıtım, ISBN: 975-8784-12-9, Kızılay/Ankara.
- Jain, S.K., Kumar, V., 2012. “Trend Analysis Of Rainfall And Temperature Data For India”, Current Science, Vol. 102, NO. 1, 10 January 2012, 37-49.
- Karabulut, M., Gürbüz, M., Korkmaz, H. 2008, “Precipitation and Temperature Trend Analyses in Samsun.” Journal of International Environmental Application and Science, 3(5):399‐408.
- Karabulut, M. 2009. “Precipitation Trends in Kahramanmaraş along with Gaziantep and Adıyaman during the period of 1963-2005”, Ekoloji 18, 71, 15-24.
- Karabulut, M.,2010. “Kayseri’de Yağış ve Sıcaklıkların Trend Analizleri.” KSÜ Sosyal Bilimler Dergisi. S. 8 (1):7989.
- Karabulut, M., 2012. “Doğu Akdeniz’de Ekstrem Maksimum ve Minimum Sıcaklıkların Trend Analizi”, KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, Özel sayı, ss: 37-45, Kahramanmaraş.
- Karabulut, M., Cosun, F., 2009. “Kahramanmaraş İlinde Yağışların Trend Analizi”, Coğrafi Bilimler Dergisi, s. 7 (1), ss. 65-83.
- Karabulut, M., Gürbüz, M., Korkmaz, M., 2008. “Precipitation and Temperature Trend Analyses in Samsun”, J. Int. Environmental Application & Science, Vol. 3(5): 399-408 2008.
- Karakoç, A., Tağıl, Ş., 2014. “İzmir Ve Ankara’da Yağışlar Üzerine Uzak Bağlantı Desenlerinin Etkisi”, Coğrafyacılar Derneği Uluslararası Kongresi Bildiriler Kitabı, s.30-45, Muğla.
- Koçman, A. 1993. “Türkiye’de Yağış Yetersizliğine Bağlı Kuraklık Sorunu”, Ege Coğrafya Dergisi 7, 77-88.
- Kızılelma, Y., Çelik, M.A., Karabulut, M., 2015, “İç Anadolu Bölgesinde Sıcaklık ve Yağışların Trend Analizi”, Türk Coğrafya Dergisi, S. 64, s. 1-10, İstanbul.
- Kızılelma, Y., Karabulut, M., 2015. “Yozgat ve Çevresinde Kuraklık Analizi”, Uluslararası Bozok Sempozyumu, 5-7 Mayıs, Yozgat, Bildiriler Kitabı, Cilt:4, Sayfa: 242-251.
- Lazaro, R.; Rodrigo, F.S.; Gutierrez, L.; Domingo, F.; Puigdefabregas, J. 2001. “Analysis of a 30-year rainfall record (1967-1997) in semi-arid SE Spain for Implications on Vegetation”, Journal of Arid Environment, 48, 373-395.
- Ölgen, M.K., 2010. “Türkiye’de Yıllık Ve Mevsimlik Yağış Değişkenliğinin Alansal Dağılımı”, Ege Coğrafya Dergisi, 19/1, (2010), 85-95, İzmir.
- Partal, T. 2003. “Türkiye Yağış Verilerinin Trend Analizi”, İstanbul Teknik Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, 91s.
- Philandras, C.M., Nastos, P.T., Kapsomenakis, K., Douvis, K.C., Tselioudis, G., Zerefos, C.S., 2011. “Long Term Precipitation Trends And Variability With In The Mediterranean Region”, Nat. Hazards Earth Syst. Sci., 11, 3235–3250, 2011.
- Ramos, M.C., 2001. “Rainfall distribution patterns and their change over time in Mediterranean area.”, Theoretical and
- Sarış, F., 2006. “Türkiye’de Yağış Yoğunluğunun Alansal ve Zamansal Değişimi “, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Coğrafya Anabilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale.
- Sarış, F., Hannah, M.D., Eastwood, J.W., 2010. “Changes in Precipitation and River Flow in Northeast Turkey: Associations With the North Atlantic Oscillation”, Sixth World Friend Conference, (October, 2010), Fez, Morocco.
- Tecer, L., Okutan H., Cerit O. 2004. “İklim Değişimi: 1975- 2001 Periyodunda Rize Yağış ve Sıcaklık Trendlerinin Analizi”, I. Ulusal Çevre Kongresi Bildiri Kitabı, 355-365.
- Topuz, M., Karabulut, M., Korkmaz, H., 2016. “Trend Analysis Of Precipitation in Hatay”,Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 9 Sayı: 43 Volume: 9 Issue: 43, P.1186-1194, sn: 1307-9581.
- Topuz, M., Karabulut, M., Korkmaz, H., Geçen, R., 2014. “Hatay İli Yağışları İle Kuzey Atlantik Salınımı (NAO) Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi”, Coğrafyacılar Derneği Uluslararası Kongresi Bildiriler Kitabı 438-444.
- Türkeş, M.; Sümer, U.M., Demir, İ. 2002. “Re-Evaluation of Trends and Changes in Mean, Maximum and Minimum Temperatures of Turkey for the Period 1929-1999”, International Journal of Climatology, 22, 947-977.
- Türkeş, M. ve Tatlı, H. 2011. “Türkiye Yağış Bölgelerinin Spektral Kümeleme Tekniğiyle Belirlenmesi”, In: Proceedings of the National Geographical Congress with International Participation (CD-R), ISBN 978-975-6686-04-1, Türk Coğrafya Kurumu: İstanbul.
- Türkeş, M., 1996. “Spatial and Temporal Analysis of Annual Rainfall Variations in Turkey”, International Journal of Climatology, 16, 1057-1076.
- Türkeş, M., 1998. “Influence of Geopotential Heights, Cyclone Frequency and Southern Oscillation on Rainfall Variations in Turkey”. International Journal of Climatology, 18, 649-680.
- Türkeş, M., 2007. “İklim Değişikliği Nedir? Temel Kavramlar, Nedenleri, Gözlenen ve Öngörülen Degisiklikler”, I. Türkiye İklim Değişikliği Kongresi, İstanbul, 38-53.
- Türkeş, M., 2010. “Klimatoloji Ve Meteoroloji, Kriter Yayınevi, İstanbul.
- Türkeş, M., Erlat, E., 2003. “Precipitation Changes and Variability in Turkey Linked to the North Atlantic Oscillation During the Period 1930-2000”, International Journal of Climatology, s. 23, ss. 17711796.
- Türkeş, M., Erlat, E., 2005. “Climatological Responses Of Winter Precipitation in Turkey to Variability of the North Atlantic Oscillation During the Period 1930-2001”, Theoretical and Applied Climatology, s.81, ss. 45-69.
- Türkeş, M., Erlat, E., 2006. “Influences Of The North Atlantic Oscillation On Precipitation Variability and Changes in Turkey”, Nuovo Cimento Della Societa Italiana Di Fisica C-Geophysics and Space Physics, s. 29, ss. 117-135.
- Türkeş, M.; Koç, T.; Sarış, F., 2007. “Türkiye’nin Yagıs Toplamı ve Yoğunluğu Dizilerindeki Değişikliklerin ve Eğilimlerin Zamansal ve Alansal Çözümlenmesi”, Coğrafi Bilimler Dergisi, 3, 57-73.
- Türkeş, M.; Koç, T.; Sarış, F., 2008. “Spatiotemporal Variability Of Precipitation Total Series Over Turkey”, International Journal of Climatology, DOI: 10.1002/joc.
- Uzunkol, M., Kızılelma, Y. 2016. “Ceyhan Havzası’nın Kuraklık Durumu Ve Eğilimlerinin Belirlenmesi”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 4, Sayı: 29, Ağustos 2016, s. 503-519.
- Xoplaki, E., 2002. “Climate Variability Over The Mediterranean, PhD Dissertation, University Of Bern”, Switzerland.
- Yetmen, H., 2006. “GAP Alanında Kuzey Atlantik Salınımı’na Bağlı Yağış ve Akım Değişimleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi”, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Yıldırım, M.U., Demircan, M., Özdemir, F.A., Sarıhan, E.Ö., 2016. “İklim Değişikliğinin Haşhaş (Papaver somniferum L.) Üretim Alanlarına Etkisi”, Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 2016, 25 (Özel sayı-2):289-295.
