İLKOKUL VE ORTAOKUL ÖĞRETMENLERİNİN ÖĞRETİMSEL LİDERLİĞE İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ: BİR KARMA YÖNTEM ÇALIŞMASI
Author :
Abstract
Bu çalışmanın amacı, ilkokul ve ortaokulda görev yapan öğretmenlerin okul yöneticilerinin sergilediği öğretimsel liderlik davranışlarına yönelik algı düzeylerini ve görüşlerini ortaya çıkarabilmektedir. Araştırmada nicel ve nitel tekniklerin bir arada kullanıldığı karma yöntem modellerinden açımlayıcı sıralı desen modeli kullanılmıştır. Araştırmanın nicel bölümünün örneklemi, 2015 - 2016 eğitim-öğretim yılında Osmaniye il ve ilçe merkezlerindeki ilkokul ve ortaokullarda görevli 859 öğretmenden; nitel bölümün çalışma grubu ise bu okullarda görevli 30 öğretmenden oluşmaktadır. Araştırmada nicel veriler, “Öğretim Liderliği Davranışları Ölçeği, kullanılarak elde edilmiştir. Nitel veriler ise görüşme formu kullanılarak elde edilmiştir. Nicel verilerin analizinde korelasyon, nitel verilerin analizinde ise içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Nicel verilerin analizi sonucunda evli öğretmenlerin bekâr öğretmenlere göre öğretimsel liderlik algısı daha yüksektir. Aynı zamanda hizmet yılı ve yaş arttıkça öğretmenlerin öğretimsel liderlik algılarında artış görüldüğü ortaya çıkarılmıştır. Öğretmenlerin cinsiyet, branş ve mezun olduğu fakülteye göre öğretimsel liderlik algılarında istatiksel olarak anlamlı fark bulunmamıştır. Ayrıca alt boyutlarla birlikte öğretimsel liderlik algısı “çoğu zaman” düzeyinde çıkmıştır. Nitel verilerin analizi sonucunda öğretmenlerin görüşlerine göre okul yöneticilerinin, okulda varlık gösterdiği, öğretmenlerin görüşlerine önem verdiği, okul amaçlarının gerçekleşme durumu üzerine geribildirimde bulunduğu, ortak amaç doğrultusunda öğretmenleri etkileyebildiği, öğrenci başarısını olumsuz etkileyen durumlarda çözüm üretebildiği, öğrenci ve öğretmen başarısını ödüllendirdiği, paydaşlarla iletişimde etkili olabildiği ifade edilmiştir.
Keywords
Abstract
The purpose of this study is to reveal primary and secondary school teachers’ perceptions levels and opinions about the instructional leadership behaviors exhibited by school administrators. In the survey, explicit sequential pattern model was used. The sample of the study's quantitative part was taken from 859 teachers working in primary and secondary schools in Osmaniye province and district centers during 2015-2016 academic year; the study group of the qualitative section consists of 30 teachers employed in these schools. Quantitative data were gathered by using the “scale of instructional leadership behaviors” in survey. Qualitative data were obtained using the interview form. Correlation was used in the analysis of quantitative data and content analysis method was used in the analysis of qualitative data. The analysis of quantitative data revealed that married teachers have higher perceptual leadership perceptions than single teachers. At the same time, as seniority and age increased, teachers' perceptions of instructional leadership increased. There was no statistically significant difference in the perceptions of instructional leadership according to teachers' gender, branch and graduate faculty. In the consequence of qualitative analysis, it’s revealed that according to teacher’ perceptions school administrators give feedback about actualization of school goals, impress teachers in the direction of common purpose, find solution in case of situations that effect student’s success, reward teachers and students success, reward teachers and student success, be effective in the communication with shareholders.
Keywords
- Akdağ, B. (2002). Öğretim liderliğinin bir davranış boyutu: Okulun misyonunu tanımlama. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 9, 1-7.
- Aksoy, E. (2006). İlköğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği rolleri (Aydın ili örneği). Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Aksoy, E., ve Işık, H. (2008). İlköğretim okul müdürlerinin öğretim liderliği rolleri. Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 235-249.
- Altaş, M. (2013). İlk ve orta dereceli okul yöneticilerinin öğretimsel liderlik rolleri: Beyoğlu İlçesi örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Anderson, M. E. (1991). Principals: How to train, recruit, select, ınduct, and evaluate leaders for america's schools: Eric clearinghouse on educational management university of oregon. Eugene: Printed in the United States of America.
- Argon, T. ve Mercan, M. (2009). İlköğretim okul yöneticilerinin öğretim liderliği rollerini gerçekleştirebilme düzeyleri. The First International Congress of Educational Research, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
- Ayık, A., ve Şayir, G. (2014). İlköğretim kurumlarında görevli okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. EKEV Akademi Dergisi, 60(60), 15-30.
- Aytekin, H. (2014). Ortaöğretim okulu müdürlerinin öğretmenler tarafından algılanan durumsal liderlik stilleri ile öğretimsel liderlik rolleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Kartal ilçesi örneği). Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yeditepe Ünivesitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Bamburg, J. D., ve Andrews, R. L. (1991). School goals, principals, and achievement. School Effectiveness and School Improvement, 2(3), 175-191.
- Blase, J., and Blase, J. (1999). Principals’ instructional leadership and teacher development: Teachers’ perspectives. Educational administration quarterly, 35(3), 349-378.
- Chadwick, B. A., Bahr, H. M., ve Albrecht, S. L. (1984). Social Science Research Methods: Prentice Hall.
- Creswell, J. W. (2002). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative. New Jersey: Upper Saddle River.
- Creswell, J. W., ve Clark, V. L. P. (2015). Karma Yöntem Araştırmaları (Çev. Ed. Dede ve Demir, 2015). Ankara: Anı Yayıncılık.
- Çakıcı, E. (2010). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretim liderliği davranışlarını gerçekleştirme düzeyi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya: Sakarya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Çalık, T., Sezgin, F., Kavgacı, H., ve Kılınç, A. (2012). Okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile öğretmen öz yeterliği ve kolektif öğretmen yeterliği arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2487-2504.
- Danley Sr, W. E., ve Burch, B. G. (1978). Teacher perceptions of the effective instructional leader. Clearing House, 52(2), 78-79.
- Derbedek, H. (2008). İlköğretim okul müdürlerinin öğretimsel liderlik özelliklerinin öğretmenlerinin öz yeterlikleri üzerindeki etkileri (Bursa ili örneği). Denizli: Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Fogelman, K., & Comber, C. (2007). Surveys and sampling. In A. R. J. Briggs & M. Coleman (Eds.). Research methods in educational leadership and management (pp. 125-141). London: Sage.
- Fromm, G., Hallinger, P., Volante, P., ve Wang, W. C. (2016). Validating a Spanish Version of the PIMRS Application in National and Cross-national Research on Instructional Leadership. Educational Management Administration & Leadership, 1-26.
- Goldring, E. B., ve Pasternack, R. (1994). Principals’ Coordinating Strategies and School Effectiveness, School effectiveness and school improvement, 5(3), 239-253.
- Goldring, E., Cravens, X., Porter, A., Murphy, J., ve Elliott, S. (2015). The convergent and divergent validity of the vanderbilt assessment of leadership in education (val-ed) ınstructional leadership and emotional intelligence. Journal of Educational Administration, 53(2), 177-196.
- Gürsun, Y. (2007). İlköğretim okul müdürlerinin öğretmenler tarafından algılanan öğretimsel liderlik rolleri ile iletişim tarzları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Hallinger, P. (2003). Leading educational change: Reflections on the practice of instructional and transformational leadership. Cambridge Journal of education,33(3), 329-352.
- Hao, N. T. (2016). Teachers’ perceptions on principals’ instructional leadership behaviors in Vietnam. AsTEN Journal of Teacher Education, 1(1).
- Karatay, Ş. (2011). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretim liderliği davranışları. Konya: Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Karslı, M. D. (2006). Etkili Okul Yöneticiliği, İstanbul: Morpa.
- Kaya, G. (2008). Ortaöğretim kurumlarında görev yapan öğretmenlere göre okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları ile karar verme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Leithwood, K. (2016). Department-Head Leadership for School Improvement. Leadership and Policy in Schools, 15(2), 117-140.
- Mcevan, E. K. (1994). Steps to Effective Instructional Leadership: Corwin Pres. USA.
- Özden, Y. (1998). Eğitimde Dönüşüm, Yeni Değerler ve Oluşumlar. Ankara: Pegem.
- Özden, Y. (2010). Eğitimde Yeni Değerler. Ankara: Pegem Yayıncılık.
- Özkaynak, D. (2013). İlköğretim okul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları. Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Öznacar, B., ve Osma, E. (2016). Determination of Instructional Leadership Administrators. International Journal of Environmental and Science Education 11(5), 957-972.
- Özyurt, G. (2007). Okul müdürlerinin öğretimsel liderlik anlayışı ile öğretmenlerin mesleki tükenmişliklerinin karşılaştırılması: Çaycuma örneği. Yüksek lisans tezi, Zonguldak: Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Rawls, J. (2016). Understanding the perceived effect of a master of school administration (msa) program on instructional leadership. Dissertation, The Faculty of the Department of Educational Leadership, East Carolina University
- Robinson, V. (2011). Student-Centered Leadership. John Wiley ve Sons.
- Rosmaniar, W., ve Marzuki, S. C. B. H. (2016). Headmaster Instructional Leadership and Organizational Learning on the Quality of Madrasah and the Quality of Graduates the State Madrasah Aliyah at Jakarta Capital Region. Higher Education Studies, 6(1), 159.
- Sağır, M. (2011). İlköğretim okulu yöneticilerinin öğretimsel liderlik rolleri ve karşılaştıkları sorunlar. Doktora Tezi, Bolu: Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Sayın, E. (2010). Öğretimsel Liderlik ve İlköğretim Okulu Yöneticileri Üzerine Bir Araştırma. Çanakkale: Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi, Çanakkale.
- Serin, M. K. (2011). İlköğretim kurumlarında öğretimsel liderlik ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki. Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Smith, W. F., ve Andrews, R. L. (1989). Instructional Leadership: How Principals Make A Difference. ERIC.
- Sönmez, A. (2010). Ortaöğretim okulu müdürlerinin öğretmenler tarafından algılanan durumsal liderlik stilleri ile öğretimsel liderlik rolleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Bahçelievler örneği). İstanbul: Yeditepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Şahin, Z. (2011). Ortaöğretim okul müdürlerinin öğretimsel liderlik rolleri. Yüksek Lisans Tezi, Malatya: İnönü Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
- Şişman, M. (1997). Okul müdürlerinin öğretim liderliği davranışları. IV. Eğitim Bilimleri Kongresinde Sunulan Sözlü Bildiri, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
- Şişman, M. (2014). Öğretim Liderliği. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Tahaoğlu, F., ve Gedikoğlu, T. (2009). İlköğretim Okulu Müdürlerinin Liderlik Rolleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 58(58), 274-298.
- Tashakkori, A., ve Creswell, J. W. (2007). Editorial: The new era of mixed methods. Journal of mixed methods research, 1(1), 3-7.
- Yaman, E., ve Özlem, E. (2015). Öğretmen algılarına göre ortaokul müdürlerinin öğretimsel liderlik davranışları ile öğretmenlerin örgütsel bağlılıkları arasındaki ilişki. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(1), 39-54.
- Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Arastirma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Zorlu, H. (2015). Ortaokul öğretim programlarının uygulanmasında öğretimsel liderlik davranışlarına ilişkin okul yöneticisi ve öğretmen görüşleri. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
