Author :
Abstract
Aigeai kenti Adana ili Yumurtalık ilçe merkezinde yer almaktadır. Yunanca bir isim olan Aigeai keçi kelimesinden türemiş olmalıdır. Kent antik dönemde Kilikya Pedias (Ovalık Kilikya) bölgesinde, Ceyhan (Pyramos) Nehri’nin doğusunda, İskenderun Körfezi’nin batısında, Misis ve Davudi Dağları’nın (Parion Oros) güneyinde yer almaktadır. Kent Hellenistik Dönem’de Aigeai, Roma Dönemi’nde Aegeae, Orta Çağ’da İtalyan denizciler ve tüccarlar tarafından Ajazzo ve Lajazzo, İslami Dönemlerde ise Ayas ismini almıştır. Hellenistik Dönem’de Issos Körfezi’ni kontrol altına almak amacıyla donanma üssü olarak kurulan kent zamanla ticari liman olarak ta önem kazanmıştır. Aigeai kentinin asıl gelişme dönemi Julius Caesar’ın M.Ö. 47 yılının sonbaharında kentin ayrıcalıklarını kabul etmesi ve özgür şehir statüsü vermesiyle başlamıştır. Roma İmparatorluk Dönemi’nde Kilikya kentleri arasında büyük bir rekabet olmasına rağmen Aigeai önemli bir kent olmayı başarabilmiştir. Kent M.S. 2. yüzyılın ortalarından sonra donanma üssü, ticari liman ve kutsal tedavi merkezi olmuştur. M.S. 3. yüzyılda Aigeai kentindeki Asklepios kültü önem kazanmış, kent imparator ve ailesiyle sıkı ilişkiler kurmuş, neokoros unvanını alarak agon yapma hakkını elde etmiştir. Aigeai kentindeki Asklepios kültü imparatorun tahta geçme politikası anlayışında merkezi bir rol oynamıştır. Öyle ki imparator vârisini Roma dünyasına bu kentten ilan etmiştir. Ortaçağ’da kentin ticari liman olarak önemi artmış, ticari merkez konumuna gelmiştir. Hıristiyanlığın gelmesine rağmen Aigeai kenti dini ve ticari öneminden dolayı Asklepios kültünden vazgeçmemiş, bu kült Hristiyanlık için büyük bir tehdit oluşturmuştur.
Keywords
Abstract
The city of Aigeai is located in the centre of Yumurtalık District in Adana. The Greek name Aigeai must have derived from word “goat”. The city is situated in the region Cilicia Pedias, in the east of the Ceyhan River (Pyramos), west of Iskenderun Gulf, and in the South of Misis and Davudi Mountains (Parion Oros) in the ancient period. The city was called “Aigeai” in the Hellenistic Period, “Aegeae” in the Roman Period, “Ajazzo and Lajazzo” in the Middle Ages by Italian sailors and merchants, and “Ayas” in the Islamic Age. The city, founded as a naval base to keep Issos Gulf under control in Hellenistic Period, also gained importance as a commercial port in the course of time. The actual development period of the city started when Julius Caesar recognized the privileges and granted it with a free city status in fall in 47 BC. Even though there was a severe competition among Cilician cities during Roman Empire Period, Aigeai managed to remain as an important city. After the mid-2nd Century AD, the city became a naval base, a commercial port and a holy curing centre. In the 3rd Century AD, Asklepios cult gained importance, the city established strong relationships with the emperor and loyal family, and acquired the right to make agon by assuming the title of neokoros. Asklepios cult in the city of Aigeai played a central role in the policy of king regarding accession to the throne. After all, emperor announced his successor to the Roman world from this city. In the Middle Ages, the city increased its importance as a commercial port and became a trade centre. Notwithstanding the advent of Christianity, the city of Aigeai did not disclaim Asklepios cult on account of its religious and commercial importance, which made it stand as a major thread for the Christianity.
Keywords
- Arrianos, F. (2005). Aleksandrou Anabasis, İskender’in Seferi (Çev: F. Akderin). İstanbul: Alfa Yayınları.
- Atik, S. (2003). Anadolu Macellumları. Araştırma Sonuçları Toplantısı 21, 2, Ankara, 45-54.
- Bernhardt, R. (1971). Imperium und Eleutheria, Die römische Politik gegenüber den freien Städten des griechischen Ostens. Hamburg.
- Bloesch, H. (1965). Caracalla in Aegeai. Congresso internazionale di numismatica. 11-16 Settembre 1961, Vol II. Roma, 307-312.
- Bloesch, H. (1982). Hellenistic Coins of Aegeae (Cilicia). Museum Notes. The American Numismatic Society, 27, 54.
- Bloesch, H. (1989). Erinnerungen an Aigeai. Münzkabinett Winterthur.
- Boase, T. S. R. at al. (1978). The Cilician Kingdom of Armenia. Edinburgh-London: Scottish Academic Press.
- Bradbury, S. (1994). Constantine and the Problem of Anti-Pagan Legislation in the Fourth Century. Classical Philology, 89(2), The University of Chicago Press, 120-139.
- Budde, L. (1972). Antike Mosaiken in Kilikien. Band II, Germany: Recklinghausen.
- Burrell, B. (2004). Neokoroi, Greek Cities and Roman Emperors. Leiden, Boston: Brill.
- Cassius Dio. (1961). Rhomaika. Historia Romana (Dio’s Roman History) (Çev: E. Car). The Loeb Classical Library, London.
- Cohen, G. M. (2006). The Hellenistic Settlements in Syria, the Red Sea Basin, and North Africa. Berkeley: University of California Press.
- Conybeare, F. C. (2007). The Apology and Acts of Apollonius: and other Monuments of Early Christianity. Oregon: Wipf and Stock Publishers.
- Csepregi, I. (2015). Christian Transformation of Pagan Cult Places: The Case of Aegae, Cilicia. (Edited by: Sujatha Chandrasekaran, Anna Kouremenos). Continuity and destruction in the Greek east: the transformation of monumental space from the Hellenistic period to Late Antiquity, BAR international series 2765, 53.
- Çalık, A. (1997). Roman Imperial Sculpture from Cilicia. PhD Thesis, London: King's College.
- Dahmen, K. (2007). The Legend of Alexander the Great on Greek and Roman Coins. New York: Routledge.
- Darkot, B. (1979). “Ayas”, İslam Ansiklopedisi: İslam Âlemi Tarih, Coğrafya, Etnografya ve Biyografya Lugatı 2, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- Doblhofer, E. (1960). Eine Grenzregelung in Kilikien. Österreichische Jahreshefte, 46, 39-44.
- Durukan, M. (2015). Geç Antik Çağ’da Doğu Akdeniz’deki Ekonomik Gelişmenin Nedenleri: İpek Yolu ve Baharat Yolu’nun Rolü, LR1 Amphoraları ve Kilikia’daki Diğer Kanıtlar. ADALYA, XVIII, 241-257.
- Edwards, R. W. (1987). The Fortifications of Armenian Cilicia. Dumbarton Oaks Studies XXII, Washington: Dumbarton Oaks.
- Empereur, J.-Y., Picon, M. (1989). Les régions de production d'amphores impériales en Méditerranée orientale. Amphores romaines et histoire économique. Dix ans de recherche. Actes du colloque de Sienne, 22-24 Mai 1986, Rome, 223-248.
- Feissel, D. (1991). Nouvelles inscriptions de Cilicie et d’Antiochène. Rapport préliminaire sur une mission (juin 1988). Anatolia Antiqua, 1, 51-54.
- Fox, R. L. (1986). Pagans and Christians. New York: Harper & Row.
- Freely, J. (2008). Türkiye Uygarlıklar Rehberi 4 Akdeniz Kıyıları (Çev: T. Birkan, G. Koca, A. Biçen). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
- Graf, F. (1984). Maximos von Aigai. Ein Beitrag zur Überlieferung über Apollonios von Tyana, JbAC, 27, 65– 73.
- Hakkert, A. M. (1995). “Aigeai”, Lexicon of the Greek and Roman Cities and Place Names in Antiquity, Fascicule 3, Amsterdam, 346.
- Haymann, F. (2007). Hadrian und Aigeai: Ein neues Tridrachmon. Gephyra, 4, İstanbul: Ege Yayınları, 1-9.
- Hild, F. ve H. Hellenkemper (1990). Kilikien und Isaurien. Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften.
- Honigmann, E.- Maricq, A. (1953). Recherches sur les Rés Gestae Divi Saporis. Bruxelles: Palais des Académies.
- Houghton, A. ve S. Bendall (1988). A Hoard of Aegean Tetradrachms and The Autonomous Tetradrachms of Elaeusa Sebaste. Museum Notes. The American Numismatic Society, 33, 71-89.
- Hölbl, G. (1994). Geschichte des Ptolemäerreiches: Politik, Ideologie und religiöse Kultur von Alexander dem Großen bis zur römischen Eroberung. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
- Jones, A. H. M. (1966). The Greek City from Alexander to Justinian. Oxford.
- Jones, A. H. M. (1998). The Cities of the Eastern Roman Provinces. Oxford.
- Konyar, E. ve M. H. Sayar (2006). Yumurtalık (Adana) Arkeolojik Kültür Varlıkları Envanteri 2005. TÜBA Kültür Envanteri Dergisi, 5, 23-31.
- Lange, O. (1988). Tarkondimotos, König von Kilikien, und seine Dynastie. Der Münzen und Medaillensammler. Berichte aus allen Gebieten der Münzen-und Medaillenkunde, 27, 338.
- Lemaire, A. (2004). Nouvelle Inscription Araméenne De Cilicie Orientale: Aigeai. Epigraphica Anatolica, 37, 88-90.
- Liebeschuetz, J. H. W. G. (1979). Continuity and Change in Roman Religion. Oxford: New York: Clarendon Press.
- Magie, D. (1950). Roman Rule in Asia Minor to the End of the Third Century Christ. I-II, Princeton.
- Manganaro, G. (1996). Asklepios E Hygieia “Divinità Salvatrici E Protettrici Della Città” A Messina. Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik, 113, 82–84.
- Maricq, A. (1958). Classica et Orientalia. In: Syria. Tome 35, Fascicule 3-4, 295-360.
- Mitford, T. B. (1980). Roman Rough Cilicia. Aufstieg und Niedergang der Römischen Welt, II 7.2, 1241 vd.
- Mørkholm, O. (1987). The Date of the Autonomous Tetradrachms of Aegeae in Cilicia. ANSMN, 32, 57-60.
- Pilhofer, S. (2015). Romanisierung in Kilikien? Das Zeugnis der Inschriften. München: Herbert Utz Verlag.
- Plutarch, (1988). Life of Anthony (Çev: Christopher B.R Pelling). Cambridge: Cambridge University press.
- Pohl, H. (1993). Die römische Politik und die Piraterie im östlichen Mittelmeer vom 3. bis zum I. Jh. v. Chr., Berlin/New York: de Gruyter.
- Price, S. R. F. (1984). Rituals and Power. The Roman Imperial Cult in Asia Minor. Cambridge; New York: Cambridge University Press.
- Rizakis, A. (2011). Urban Elites in the Roman East: Enhancing Regional Positions and Social Superiority. (Editor: J. Rupke). A Companion to Roman Religion, Oxford: Wiley-Blackwell Publishing.
- Robert, L. (1973). De Cilicie á Messine et á Plymouth avec deux inscriptions grecques errantes. Journal des savants, Paris, 161-211.
- Robert, L. (1977). Documents d’Asie Mineure. Bulletin de Correspondance Hellénique, 101, 43-132.
- Robert, L. (1978). Retour à Aigeai de Cilicie. Journal des Savants, 145-163, Fig.1-4.
- Sayar, M. H. (2007). Historical development of urbanization in Cilicia in Hellenistic and Roman periods. Tra Oriente e Occidente : Indigeni, Greci e Romani in Asia Minore : atti del convegno internazionale, Cividale del Friuli, 28-30 Settembre 2006, Pisa, 250.
- Sayar, M. H. (1993). Doğu Kilikya'da Epigrafi ve Tarihi-Coğrafya Araştırmaları 1991. Araştırma Sonuçları Toplantısı, X, Ankara, 175-197.
- Sayar, M. H. (1995). Doğu Kilikya'da Epigrafi ve Tarihi-Coğrafya Araştırmaları 1993. Araştırma Sonuçları Toplantısı, XII, Ankara, 39-59.
- Sayar, M. H. (1999a). Kilikien und die Seleukiden. Asia Minor Studien, Band 34, Studien zum antiken Kleinasien IV, Bonn, 135.
- Sayar, M. H. (1999b). Kilikya’da Tanrılar ve Kültler. Olba II, Cilt 1, Mersin, 131-151.
- Sayar, M. H. (1999c). Antik Kilikya’da Şehirleşme. XII. Türk Tarih Kongresi I (12–16 Eylül 1994), Ankara: TTK Yayınları, 193-216.
- Sayar, M. H. (2003). Kilikya’da Epigrafi ve Tarihi Coğrafya Araştırmaları 2001. Araştırma Sonuçları Toplantısı, XX, Cilt II, Ankara, 59,70.
- Sayar, M. H. (2004). Kilikya’da Epigrafi ve Tarihi Coğrafya Araştırmaları 2002. Araştırma Sonuçları Toplantısı, XXI, Cilt I, Ankara, 155-168.
- Seton-Williams, M. V. (1954). Cilician Survey. Anatolian Studies, Vol. 4, 121-174.
- Stoneman, R. (1991). The Greek Alexander Romance. London: Penguin.
- Strabon, (2012). Antik Anadolu Coğrafyası Kitap: XII -XIII-XIV (Çev: A. Pekman). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
- Strubbe J. H. M. (1984–1986). Gründer kleinasiatischer Städte. Fiktion und Realität. Ancient Society, 15-17, 253-304.
- Tacitus, P. C. (1983). Annals Book. New York: University press of America.
- Taeschner, F. (1986). The Encyclopaedia of Islam. Volume I, Leiden: Brill.
- Tempesta, C. (2005). Antiochus IV Epiphanes and Cilicia. Adalya, VIII, 59-82.
- Umar, B. (2000). Kilikia: Bir Tarihsel Coğrafya Araştırması ve Gezi Rehberi. İstanbul, 141.
- Ussishkin, D. (1977). Two Lead Coffins from Cilicia. Israel Exploration Journal, Vol. 27/4, Jerusalem, Israel, 215-218, Plate 30.
- Vittinghoff, F. (1953). Eusebius Als Verfasser Der „Vita Constantini“. Rheinisches Museum für Philologie, Neue Folge, 96. Bd., 4. H. 330-373.
- Weiss, P. (1982). Ein Altar für Gordian III., die Älteren Gordiane und die Severer aus Aigeai (Kilikien). Chiron, 12, 191-205.
- Woodward, A. M. (1963). The Neocorate at Aegeae and Anazarbus in Cilicia, The Numismatic Chronicle and Journal of the Royal Numismatic Society 3, 5-10.
- Ziegler, R. (1994). Aigeai, der Asklepioskult, das Kaiserhaus der Decier und das Christentum. Tyche 9, 187 212.
- Ziegler, R. (1998). Alexander der Große als Städtegründer. Fiktion und Realität in: U. Peter (Hrsg.), Stephanos Numismatikos. Festschrift E. Schönert-Geiss. Berlin: Akademie Verlag, 679-697.
- Ziegler, R. (2001). Seleukeia am Golf von Issos. Epigraphica Anatolica, 33, 95-103.
- Ziegler, R. (2003). Asklepioskult und Kaiserkult im Kilikischen Aigeai um Die Mitte des 3. Jahrhunderts N. Chr., Olba, VII, 205-217.
- Ziegler, R. (2007). Zum politischen Nachwirken der Perserkriegsidee in der Zeit der Zweiten Sophistik. (Editor: Bruno Bleckmann). Herodot und die Epoche der Perserkriege, Böhlau Verlag Köln Weimar.
