KARATEPE KİTABELERİ VE ORTHOSTATLARI IŞIĞINDA QUE’DE EKONOMİ VE İNANÇ HAKKINDA KISA BİR DEĞERLENDİRME
Author :
Abstract
Çukurova bölgesi en eski devirlerden beri oldukça çok cazip bir bölge olmuştur. Mezopotamya’da kurulan ilk siyasi devletler bu coğrafyayla ilgilenmişlerdir. Anadolu’daki ilk büyük siyasi devlet olan Büyük Hitit İmparatorluğu da o dönemde adı Kizzuwatna olan bu coğrafyayı kendine katmıştır. Daha sonra batıdan gelen istilacılar bütün dengeleri değiştirdi. Ege Göçlerinden sonra Büyük Hitit İmparatorluğu yıkılmıştı. Yerine Anadolu’da birçok küçük devlet kurulmuştu. Bu devletlerden biri de Que De1vleti’dir. Ege Göçleri sonrasında bölgeye oldukça kalabalık yabancı halklar gelmişti. Que de bu yüzden heterojen bir yapıya sahiptir. Que Devleti yapı itibarıyla bir konfederasyondu. Que aynı zamanda zengin bir devletti. Bunu Azatiwatas’ın kitabesinden anlayabiliriz. Que aynı zamanda farklı milletlerden oluşuyordu. Bu da oldukça zengin bir kültüre sahip olmasına neden olmuştu. Hitit dini inanç sistemini de muhafaza etmiş olan Que Mezopotamya ve Anadolu arasında tam bir kültür köprüsü de oluşturmuştu. Bu çalışmada Que’nin ekonomk ve dini yapısıyla ilgili bilgi verilecektir. Bu bilgiler Karatepe kitabeleri ışığında değerlendirilecektir.
Keywords
Abstract
AÇukurova region has rather been an attractive area since the oldest eras. First politic states established in Mesopotamia were interested in this geography. Great Hittite Empire which was the first huge politic state was situated also in this geography whose name was Kizzuwatna. Then come invaders from the west changed all the balances. After Aegean immigrations Great Hittite Empire was collapsed. Instead, a lot of small states were founded in Anatolia. Que State was one of these states as well. In after Aegean immigrations alliance rather crowded publics came to this area. For this reason, Que has also been a complex organization. Que was a confederation in Cilicia. Que Statue was a rich state at the same time. We can understand this from Azatiwatas’s inscription. However, it consisted of different nationalities at the same time. Thus, this led Que to have a rich culture. It was established later from the Empire of Hittite. However, it used the same religion, language and alphabet. Que was a culture bridge between Mesopotamia and Anatolia. In this study, about economic and religious structure of Que information will be given. This information will be evaluated in the light of the Karatepe inscriptions.
Keywords
- Alkım, U. B. (1960). Sam’al İle Asitawandawa Arasındaki Yol. Belleten, XXIV(10), 363-380.
- Alparslan, M. (2013). Hitit Devletinde Ticaret. Aktüel Arkeoloji, Mayıs-Haziran, 33, 75-83.
- Aktüre, S. (2003). Anadolu’da Demir Çağı Kentleri. İstanbul: Türk Vakfı Yurt Yayınları.
- Beckman, G. (1989). The Religion of Hittites, The Biblical Archaeologist, Reflections of a Late Bronze Age Empire: The Hittites, The American Schools of Oriental Research, Vol. 52, No. 2/3, 98-108.
- Child, G. (2009). Tarihte Neler Oldu (Çev: Mete Tunçay ve Alaeddin Şenel). İstanbul: Kırmızı Yayınları.
- Çambel, H. (1949). Karatepe Heykeltıraşlık Eserleri Hakkında Bazı Mülahazalar. Belleten, XIII(49), 21-36.
- Çambel, H. ve A. Özyar (2003). Karatepe-Aslantaş Azatiwataya, Die Bildwerke. Mainz Am Rhein: Verlag Phlipp von Zabern.
- Deliorman D., Ergun, F. ve N. Orhan (2016). Anadolu Medeniyetlerinde Asma. VII. Türk Eczacılık Tarihi Toplantısı, Ankara, 69-80.
- Eyuboğlu, İ. Z. (2007). Tanrı Yaratan Toprak Anadolu. İstanbul: Derin Yayınları.
- Goetze, A. (1962). Cilicians. Journal of Cuneiform Studies, 16(2), 48-58.
- Hawkins, J. D. (2000). Corpus of Hieroglyphic Luwian Inscriptions. Vol. I. Inscriptions of the Iron Age Part I. Berlin: Walter de Gruyter.
- Hehn, V. (1998). Zeytin, Üzüm ve İncir (Çev: Necati Aça). İstanbul: Dost Yayınevi.
- Hoffner, A. H. Jr. (1995). Oil in Hittite Texts, The Biblical Archaeologist, Anatolian Archaeology: A Tribute to Peter, The American Schools of Oriental Research, 58(2), 108-114.
- Kurt, M. (2009). Kilikya’da Yeni Asur Egemenliği ve Yerel Güçler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 327-337.
- Kuruçayırlı, E. ve B. M. Collage (2013). M.Ö 2. Binde Ticaretin İşleyişi. Aktüel Arkeoloji, 33, 57-59.
- Özyar, A. (2006). Karatepe Tanrıları. Atlas Dergisi, 155, 21-23.
- Sevinç, F. (2008). Hititlerin Anadolu’da Kurdukları Ekonomik ve Sosyal Sistem. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 8-14.
- Devellioğlu, F. (2013). Lugat, Osmanlıca-Türkçe Sözlük. Aydın Kitabevi.
- Şemseddin, S. (2016). Kamus-i Türki. İdeal Kültür Yayıncılık.
- Ünal, A. (2013). Eski Anadolu ve Hitit Dinleri. Aktuel Arkeoloji, 33, 108-111.
- Ünal, A. (2006). Hitit İmparatorluğu’nun Yıkılışından Bizans Dönemi’nin Sonuna Kadar Adana ve Çukurova Tarihi. ÇÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(3) (Arkeoloji Özel Sayısı), 67-102.
- Ünal, A. Ve K. S. Girginer (2007). Kilikya-Çukurova İlk Çağlardan Osmanlılar Dönemi’ne Kadar Kilikya’da Tarihi Coğrafya, Tarih ve Arkeloloji. İstanbul: Homer Kitabevi ve Yayıncılık.
- Yüksel, A. (2008). Prehistorik Çağlarda Anadolu’da Madencilik (En Eski Çağlardan Asur Ticaret Kolonileri Dönemine Kadar). Elazığ: Fırat Üniversitesi Basımevi.
