Author:
Abstract
Türkler tarih boyunca bilimsel çalışmalara destek vermişler ve bilimsel çalışmalarda üstün başarılar göstermişlerdir. Özellikle Selçuklular devrinde eğitim ve öğretim alanında önemli bir devlet politikası olarak Nizamiye Medreseleri kurulmuş ve bu girişim ile Türk tarih ve medeniyetinde bir dönüm noktası oluşturulmuştur. Bu dönemde Türkler dini olarak İslamiyet’in hamisi olmuş ve önemli İslami eserler üretmişlerdir. Ayrıca yükseköğretim kurumları olan bu medreselerde sadece dini ilimler konusu değil, matematik, astronomi, geometri, tıp, fizik, felsefe, edebiyat, tarih gibi aklî ilimler de okutulmuştur. Dönemin en iyi ilim adamları bu kurumlarda hocalık yapmış ve nitelikli insanlar yetişmiştir. Moğol istilasından kaçan ilim adamları, ilmi ve ulemayı koruyan güçlü bir siyasî otoriteye sahip Selçuklu Devleti’ne sığınmışladır. Büyük Selçuklular tarafından başlatılan bu medrese kurma geleneği zamanla, Anadolu’da devam etmiştir. Anadolu Selçuklu Devleti’nin fiilen ortadan kalkmasıyla başlayan Anadolu Beylikleri Dönemi’nde de medrese kurma faaliyetleri devam etmiş, hatta hız kazanmış ve Anadolu’nun birçok ilinde medreseler kurulmuştur. Biz de bu çalışmamızda özellikle Anadolu topraklarında inşa edilmiş bu medreseleri, bulunduğu il, yapılış tarihi, yaptıran kişi ve verilen eğitim türleri açısından detaylı bir biçimde inceledik. Ayrıca Selçuklular döneminde yetişmiş ilim adamlarını, eserleri, ilim alanı, dönemi ve hangi hükümdar döneminde olduğuna dair araştırmamızı sürdürdük ve bu bilgileri detaylı olarak tablolar haline getirdik. Bu sayede literatür taraması yaparak buradan ürettiğimiz bilgilerin özetini betimsel istatistik çalışmalarında sıklıkla kullanılan tablolaştırma ile bir bütün olarak gözler önüne serdik.
Keywords
Abstract
The Turks have supported scientific studies throughout history and have shown outstanding achievements in scientific studies. Especially during the Seljuk period Nizamiye Madrasas were established as an important State’s Education Policy and they created a milestone in Turkish history and civilization. During this period, Turks became the leader of Islam and produced important Islamic works. These madrasas, which were institutions of higher education, taught not only religious sciences, but also intellectual sciences such as mathematics, astronomy, geometry, medicine, physics, philosophy, literature and history. The best scientists of the period taught in these institutions and qualified people were raised. Scientists who escaped from the Mongol invasion took refuge in the Seljuk State, which had a strong political authority that protected science and scholars. The tradition of establishing this madrasah, initiated by the Great Seljuks, continued in Anatolia over time. During the Anatolian Principalities Period, which started after the Anatolian Seljuk State, the activities of establishing madrasahs continued and many them were established in many provinces of Anatolia. In this study, we examined these madrasas, which were built especially in Anatolia, in terms of the province, construction date, the person who built it and the types of education given. In addition, we continued our research on the scholars, artifacts, science field, period and the sovereignty period of Seljuks and we put this information into tables in detail. In this way, we summarized the information we produce from the literature by using the tabulation which is frequently used in descriptive statistics studies.