Author:
Abstract
Tarih boyunca zengin kültürü, renkli sosyal yapısı ve canlı bir ekonomisi bulunan Maraş, ardı ardına gelen savaşlar sonucu büyük çöküntü yaşamıştır. I.Dünya Savaşı akabinde önce İngilizlerin ardından Fransızların Maraş’ı işgali ve sonrası yaşanan olaylar sosyal ve ekonomik çöküntüyü iyice artırmıştır. Maraş şehri, 1920 yılının başlarında savaşın ve işgallerin etkisiyle harap bir durumdadır. Şehrin önemli bir bölümü ve özellikle yerleşim alanları yanmış ve yıkılmış halde savaşın etkilerini uzun süre üzerinde taşımıştır. Milli Mücadele dönemindeki insan kaybı ve maddi kayıpların beraberinde getirdiği yaralarını sarmaya çalışan Maraş’ta, sosyokültürel yapının değişim ve dönüşümü bir hayli yavaş olmuştur. TBMM’nin hazırladığı 20 Ocak 1921 tarihli Teşkilat-ı Esasiye Kanunu’nda idari teşkilatta bir takım düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemeler çerçevesinde bağımsız bir sancak olan Maraş, vilayet haline getirilmiştir. Cumhuriyet ilan edilmeden önce küçük bir Anadolu şehri olan Maraş geleneksel ekonomik yapının muhafaza edilmesi ve devlet yatırımlarından yeterince yararlanamaması, ulaşım imkânlarının yetersizliği ve büyük sermaye sahiplerinin olmayışı şehrin gelişmesini olumsuz etkilemiştir. Cumhuriyet dönemine böylesi bir ekonomik yapı ve azalmış bir nüfusla giren Maraş’ın sosyal ve ekonomik yaşamının yeniden canlanması için uzunca bir süre gerekmiştir. Şehrin sosyokültürel ve ekonomik açıdan kendine gelişi ve toparlanmaya başlaması esas itibariyle 1950’li yıllarda başlamıştır. Bu çalışmanın amacı, milli mücadele sonrasında Maraş’ın sosyo-kültürel ve ekonomik gelişme sürecini ortaya koymaktır.1920–1950 arasını kapsayan bu dönem ele alınırken birinci elden kaynaklardan önemli ölçüde istifade edilmiştir. Başta Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi Belgeleri olmak üzere süreli yayınlar, konu ile ilgili bilimsel araştırmalar, yıllıklar ve ansiklopedilerden yararlanılmıştır.
Keywords
Abstract
Maraş that have a rich culture, colorful social structure and a vigorous economy throughout history, had been a great collapse in social space with all the economic fields in the aftermath of the wars. After the WWI, the occupation of the Maraş by the French after the British, and the events afterwards, greatly increased the social and economic depression in the city. The city of Maras was devastated by the war and occupations in the early 1920s. An important part of the city and especially the residential areas where burned and destroyed, have carried the effects of war for a long time. The change and transformation of the sociocultural structure had been considerably slow in Maras, where was trying to wrap up the wounds brought by the loss of human and financial losses during the National Struggle period. In the Constitution (Teşkilat-ı Esasiye) dated 20 January 1921 prepared by the Grand National Assembly of Turkey (TBMM), some arrangements were made in the administrative organization. Within the framework of these regulations, Maraş which was an independent district had been converted into a province. Maraş that was a small Anatolian city in the Ottoman period, was adversely affected by the preservation of traditional economic structure, inability to benefit from state investments, lack of transportation facilities, lack of large capital owners. It took a long time for revitalize the social and economic life of Maraş, which entered the Republican period such an economic structure and a reduced population. Actually, the socio-cultural and economic self-recovery of the city began in the 1950s. The aim of this study is to reveal the socio-cultural and economic development process of Maras after the National Struggle. While this period, covering between 1920 and 1950 has been discussed, first-hand sources have been utilized in this period. The periodicals, especially the Turkish Republic Archive Documents, scientific researches, annuals and encyclopedias has been used.