Author :
Abstract
Edebi sanatlar bir şiirde yer alan belli başlı sanatlar olup gazel, mesnevi, kaside, kıt’a, bend ve beyitler olmak üzere birçok nazım şeklinde bu sanatları görmek mümkündür. Belagat ilminde edebi sanatlar, şiiri güzelleştiren öğeler olmaları sebebiyle “muhassinât-ı lafziye” ve “ma’neviyye olarak adlandırılmıştır. Çok zengin bir geçmişe sahip olan Klasik Türk edebiyatında özellikle birçok edebi sanata başvurulmuştur. Edebi sanatlar arasında mecâz-ı mürsel, hüsn-i talil, teşbih, istiare, kinaye, telmih, tecâhül-i ârif, cinas, akis, leff ü neşr, iştikak, istihdam, vb. birçok söz ve mana sanatı bulunmakta olup bunların her biri farklı özellikler taşısa da bazı yapıların özellikleri birbirine çok benzemektedir.
Urdu edebiyatı da diğer pek çok dillerin edebiyatlarında olduğu gibi zengin bir geçmişe sahiptir. Pakistan bağımsız bir devlet olmadan önce Hindistan’da bulunan ve devletler kuran Müslüman hükümdarlar Urdu dilinin ortaya çıkması ve gelişmesinde önemli bir rol oynamışlardır. Urdu dilinde Klasik edebiyat döneminde pek çok meşhur şair önemli eserler yazmışlardır. Urdu edebiyatı şairlerinin yazmış oldukları şiirlerde de tıpkı Klasik Türk edebiyatında olduğu gibi şiirlerde edebi sanatlar kullanılmıştır. Urdu edebiyatı şiirlerinde yer alan edebi sanatlar tecâhül-i ârif, kinaye, teşbih, istiare, hüsn-i talil, mecâz-ı mürsel’dir.
Hem Klasik Türk ve hem de Urdu edebiyatında edebi sanatlar şiirlerde şiire güzellik ve canlılık katmak amacıyla kullanılmış ve her iki edebiyatın retorik kitaplarında bu sanatlar çeşitli özellikleriyle açıklanmıştır. Bu çalışmada her iki edebiyat arasında edebî sanatlar boyutunda bir karşılaştırma yapılmıştır.
Keywords
Abstract
Literary arts are the major arts in a poem. Literary arts are included in each of the poems included in ghazals, masnavi, odes, qita, bends, and couplets. Literary arts give to poetry. Classical Turkish literature has vibrant many literary arts; they have been used primarily in divan poems. Among the literary arts, mecaz-ı mürsel, hüsn-i talil, teşbih, istiare, kinaye, telmih, tecahül-i arif, cinas, akis, leff ü neşr, iştikak are available. Although each of the literary arts has different characteristics, the characteristics of some structures are similar.
Urdu literature has a rich past, just like Classical Turkish literature. Before Pakistan became an independent state, the Muslim rulers in India who established states and contributed to the emergence of the Urdu language and played an essential role in the development of the Urdu language, and in later centuries the Urdu language has survived to this day. Very famous poets wrote famous works in Urdu language during the Classical Literature period. Urdu literature poets used literary arts in their poems, just as in Classical Turkish literature. Some literary arts in Urdu poems are tecahül-i arifana, kinaye, teşbih, istiare, hüsn-i talil, mecaz-ı mürsel are available.
In both Classical Turkish Literature and Urdu literature, literary arts have been used in poems to give vitality and beauty to poetry. In the poetry books of both literatures, literary arts have been expressed with their various characteristics.
Keywords
- Ahmed, S. P. (2013), Urdu Qawaid Aur Insha, National Council of Educational Research and Training, New Delhi
- Eliaçık, M., (2015). Belâgat kitaplarında ‘Akis’ sanatının tarif ve tasnifi, Tarih Okulu Dergisi, 8 (24), S. 24,
- Eliaçık, M. (2017). Belâgat kitaplarında Hüsn-i Ta’lil’in tarif ve tasnifi. Journal of Humanities Sciences Research, 4 (10), 435-440,
- Eliaçık, M. (2018). Arap harfli belâgat kitaplarında iştikâk sanatı ve onun cinasla ilişkisi, Researcher: Social Science Studies, 6 (3), 288-294.
- Eliaçık, M., (2018). Osmanlı Belâgat kitaplarında Leff ü Neşr sanatı, Researcher: Social Science Studies, 6 (4), 211-218.
- Eliaçık, M. (2015). Belâgat kitaplarında Mutabakat (Tezât) sanatı, International Journal of Language Academy, 3 (3), 37-49.
- Eliaçık, M. (2016). Belâgat kitaplarında Tecâhül-i Ârif’in tarif ve tasnifi, Turkish Studies, 11 (10), 217-230.
- Eliaçık, M. (2015). Belâgat kitaplarında “Tevriye”nin tarif ve tasnifi, SOBİDER, 2 (5), 16-27.
- Erkul, R. (2004). Eski Türk edebiyatı, Ankara: Pegem A Yayıncılık.
- Hussain, T. (2016). Istelahat-i edebi, İlmi Kitabhane.
- İsen, M., Horata, O., Macit, M., Macit, Kılıç, F., Aksoyak, İ. H. (2015). Eski Türk edebiyatı el kitabı. Ankara: Grafiker Yayınları.
- Khan, A., Muhammed, V., Aşfak A. (2014). Asnaf-e nazm u nesir. Lahore: Al-Faisal Nashran Publishers.
- Kocakaplan, İ. (1992). Açıklamalı edebi sanatlar. İstanbul: MEB.
- Külekçi, N. (2003). Açıklamalar ve örneklerle edebî sanatlar. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Mermer, A., Koç Keskin, N. (2011). Eski edebiyat terimleri sözlüğü. Ankara: Akçağ Yayınları.
- Pala, İ. (2015). Divan edebiyatı. İstanbul: Kapı Yayınları.
- Saraç, M. A. Y. (2015). Eski Türk edebiyatına giriş: Söz sanatları. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
- Saraç, M. A. Y. (2012). Klâsik edebiyat bilgisi Belâgat. İstanbul: Gökkubbe Yayınları.
- Türkmen, E. (1992). Urdu edebiyatında şiir evreleri. Konya: Atlas Basımevi.
- Uysal, R. (2010). Belâgat ve edebî sanatlar lügati. İstanbul: Doğu Kitabevi.
- Yazıcı, R. (1976). Örneklerle edebî sanatlar. Ankara: Kalite Matbaası
- http://ranaii-e-khayal.blogspot.com/2010/10/blog-post.html (Erişim Tarihi: 12.12.2018)
